Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Wersja [4981]

To jest stara wersja ZrodlaPrawaKrajowego utworzona przez PawelPolakowski, 2008-11-09 20:13:43.

 

Żródła prawa krajowego



A. System źródeł prawa
Z zasady suwerenności państw wynika podstawowe uprawnienie do dowolnego kształtowania przez poszczególne państwa systemu źródeł prawa obowiązującego na obszarze danego kraju.

System źródeł prawa obowiązującego na terytorium Polski został określony w Art. 87 Konstytucja
art. 87 Konstytucja
1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.
2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.
. Do źródeł prawa należą:
  • Konstytucja RP,
  • ustawy,
  • ratyfikowane umowy międzynarodowe,
  • rozporządzenia,
  • akty prawa miejscowego.

1. Akty obowiązujące na terytorium całego kraju
Do aktów powszechnie obowiązujących, których moc rozciąga się na cały kraj należą źródła wymienione w Art. 87 ust. 1 KRP, a więc Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe i rozporządzenia.

a. Konstytucja
Dla prawa administracyjnego najważniejszymi normami z Konstytucji będą przepisy dotyczące organizacji administracji rządowej i samorządowej oraz związane z prawami i wolnościami obywatelskimi. Nie wolno zapominać, że zgodnie z Art. 8 ust. 2 Konstytucja
art. 8 Konstytucja
1. Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej.
przepisy Konstytucji można stosować bezpośrednio. Tylko wyjątkowo Konstytucja może stanowić inaczej.

b. ustawa
Ustawa jest podstawowym aktem prawnym regulującym materię prawa administracyjnego. Konkretyzuje ona postanowienia Konstytucji. Ustawy obowiązują także w sposób bezpośredni. Roli ustawy w procesie administrowania nie można nie doceniać. W polskim prawie znaczenie ustawy podkreślają dwie zasady: zasada nadrzędności ustawy oraz zasada wyłączności ustawy.

- zasada nadrzędności ustawy
Zgodnie z tą zasadą wszystkie inne źródła prawa muszą, nie tylko formalnie, być zgodne z ustawami, lecz również materialnie powinny służyć ich wykonywaniu, nawet wówczas, gdy tylko konkretyzują przepisy ustawowe.

- zasada wyłączności ustawy
Zasada ta jest określana także jako zasada wyłącznej materii ustawowej. Oznacza ona, że najważniejsze dla funkcjonowania państwa i jego organów oraz dla życia obywateli sprawy powinny być rozstrzygane wyłączenie w drodze ustawowej, a nie w drodze innych aktów normatywnych.

c. ratyfikowana umowa międzynarodowa
Zgodnie z Art. 91 ust. 1 Konstytucja
art. 91 Konstytucja
1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.
2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.
3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.
umowa międzynarodowa stanowi część polskiego porządku prawnego i może być stosowana bezpośrednio, o ile została ratyfikowana i ogłoszona w Dzienniku Ustaw, chyba że dodatkowym warunkiem jej skuteczności jest wydanie ustawy. Ponadto Art. 89 ust. 1 Konstytucja
art. 89 Konstytucja
1. Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy:
1) pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych,
2) wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,
3) członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej,
4) znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,
5) spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy.
2. O zamiarze przedłożenia Prezydentowi Rzeczypospolitej do ratyfikacji umów międzynarodowych, których ratyfikacja nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie, Prezes Rady Ministrów zawiadamia Sejm.
3. Zasady oraz tryb zawierania, ratyfikowania i wypowiadania umów międzynarodowych określa ustawa.
przewiduje określone typy umów międzynarodowych, dla ratyfikacji których konieczne jest wcześniejsze wyraże n ie w ustawie zgody na ratyfikację.
Tytułem przypomnienia: ratyfikacja to akt, w którym organ upoważniony do reprezentowania państwa w stosunkach międzynarodowych wyraża wolę związania państwa treścią zawartej przez inny organ (lub swojego pełnomocnika) umowy międzynarodowej .

d. rozporządzenie
Rozporządzeniami są akty normatywne wydawane przez organy władzy wykonawczej na podstawie szczególnego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Rozporządzenie ma moc obowiązującą, jeżeli spełnia następują ce warunki:
  • zostało ogłoszone w Dzienniku Ustaw,
  • powołuje podstawę prawną wydania w treści rozporządzenia (wraz z konkretnym artykułem ustawy upoważniającej),
  • zostało wydane przez upoważniony organ,
  • jest zgodne pod względem prawno-materialnym z Konstytucją, ustawami oraz ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi.
W polskim prawie wykluczona jest subdelegacja, a więc podmiot uprawniony do wydawania rozporządzeń nie jest upoważniony do przekazania tej kompetencji innym organom.

2. Akty prawa miejscowego
Akty prawa miejscowego są przepisami prawnymi obowiązującymi na części terytorium państwa, a nie na całym jego obszarze, i tylko wtedy, gdy wydawane są przez organy samorządu terytorialnego lub terenowe organy administracji rządowej .

a. akty stanowione przez organy samorządu terytorialnego
Organy samorządu terytorialnego mają prawo stanowienia statutów, przepisów wykonawczych oraz przepisów porządkowych.

- statuty
Uprawnienie do wydawania statutów oparte jest na generalnym upoważnieniu ustawowym do samodzielnego uregulo wania materii statutowej.
Prawo stanowienia statutów przysługuje województwom (art. 18 USamorzWoj
art. 18 USamorzWoj
Do wyłącznej właściwości sejmiku województwa należy:
1) stanowienie aktów prawa miejscowego, w szczególności:
a) statutu województwa,
b) zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim,
c) zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej,
2) uchwalanie strategii rozwoju województwa,
3) uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego,
4) podejmowanie uchwały w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej,
5) podejmowanie uchwały w sprawie szczegółowości układu wykonawczego budżetu województwa, z zastrzeżeniem, że szczegółowość ta nie może być mniejsza niż określona w odrębnych przepisach,
6) uchwalanie budżetu województwa,
7) określanie zasad udzielania dotacji przedmiotowych i podmiotowych z budżetu województwa,
8) (skreślony)
9) rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu województwa, sprawozdań finansowych województwa oraz sprawozdań z wykonywania wieloletnich programów województwa,
10) podejmowanie uchwał w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi województwa z tytułu wykonania budżetu województwa,
11) uchwalanie, w granicach określonych ustawami, przepisów dotyczących podatków i opłat lokalnych,
12) podejmowanie uchwał w sprawie powierzenia zadań samorządu województwa innym jednostkom samorządu terytorialnego,
13) uchwalanie "Priorytetów współpracy zagranicznej województwa",
14) podejmowanie uchwał w sprawie uczestnictwa w międzynarodowych zrzeszeniach regionalnych i innych formach współpracy regionalnej,
15) wybór i odwołanie zarządu województwa oraz ustalanie wynagrodzenia marszałka województwa,
16) rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu województwa, w tym w szczególności z działalności finansowej i realizacji programów, o których mowa w pkt 2,
17) powoływanie i odwoływanie, na wniosek marszałka województwa, skarbnika województwa, który jest głównym księgowym budżetu województwa,
18) podejmowanie uchwał w sprawie tworzenia stowarzyszeń i fundacji oraz ich rozwiązywania, a także przystępowania do nich lub występowania z nich,
19) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych województwa dotyczących:
a) zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała sejmiku województwa jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad zarząd może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą sejmiku województwa,
b) emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu,
c) zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,
d) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez zarząd województwa oraz maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez zarząd województwa w roku budżetowym,
e) tworzenia spółek prawa handlowego lub spółdzielni i przystępowania do nich oraz określania zasad wnoszenia wkładów, a także obejmowania, nabywania i zbywania udziałów i akcji,
f) tworzenia, przekształcania i likwidowania wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek,
19a) podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów,
20) podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami i statutem województwa do kompetencji sejmiku województwa,
21) uchwalanie przepisów dotyczących organizacji wewnętrznej oraz trybu pracy organów samorządu województwa.
), powiatom (art. 12 USamorzPowiat
art. 12 USamorzPowiat
Do wyłącznej właściwości rady powiatu należy:
1) stanowienie aktów prawa miejscowego, w tym statutu powiatu,
2) wybór i odwołanie zarządu oraz ustalanie wynagrodzenia jego przewodniczącego,
3) powoływanie i odwoływanie, na wniosek starosty, skarbnika powiatu, będącego głównym księgowym budżetu powiatu,
4) stanowienie o kierunkach działania zarządu powiatu oraz rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu, w tym z działalności finansowej,
5) uchwalanie budżetu powiatu,
6) rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium dla zarządu z tego tytułu,
7) podejmowanie uchwał w sprawach wysokości podatków i opłat w granicach określonych ustawami,
8) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu dotyczących:
a) zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała rady powiatu jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad zarząd może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady powiatu,
b) emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu,
c) zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,
d) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez zarząd oraz maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez zarząd w roku budżetowym,
e) zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustaloną corocznie przez radę,
f) tworzenia i przystępowania do związków, stowarzyszeń, fundacji i spółdzielni oraz ich rozwiązywania lub występowania z nich,
g) tworzenia i przystępowania do spółek, ich rozwiązywania i występowania z nich oraz określania zasad wnoszenia wkładów oraz obejmowania, nabywania i zbywania udziałów i akcji,
h) współdziałania z innymi powiatami i z gminami, jeżeli związane jest to z koniecznością wydzielenia majątku,
i) tworzenia, przekształcania i likwidacji jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek,
8a) podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowej oraz w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych, o których mowa w art. 5,
9) określanie wysokości sumy, do której zarząd może samodzielnie zaciągać zobowiązania,
9a) podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych,
9b) uchwalanie powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego,
9c) uchwalanie powiatowego programu przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy,
9d) dokonywanie oceny stanu bezpieczeństwa przeciwpożarowego i zabezpieczenia przeciwpowodziowego powiatu,
10) podejmowanie uchwał w sprawach herbu powiatu i flagi powiatu,
10a) podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów,
11) podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady powiatu.
), gminom (art. 3 USamorzGm
art. 3 USamorzGm
1. O ustroju gminy stanowi jej statut.
2. Projekt statutu gminy powyżej 300 000 mieszkańców podlega uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.
3. W sprawach spornych rozstrzyga Rada Ministrów.
) oraz związkom powiatów i gmin.

- przepisy wykonawcze
Przepisy wykonawcze mogą być także wydane jedynie w przypadku wyraźnego upoważnienia w ustawie, które przewidywać powinno sytuacje, w jakich dopuszczalne jest wydanie tego rodzaju przepisów oraz ich zakres i sposób regulacji.

- przepisy porządkowe
Przepisy porządkowe mogą być wydawane na podstawie generalnego upoważnienia zawartego w ustawach - art. 41 USamorzPowiat
art. 41 USamorzPowiat
1. W zakresie nie uregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, rada powiatu może wydawać powiatowe przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia obywateli, ochrony środowiska naturalnego albo do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego, o ile przyczyny te występują na obszarze więcej niż jednej gminy.
2. Powiatowe przepisy porządkowe, o których mowa w ust. 1, mogą przewidywać za ich naruszenie kary grzywny wymierzane w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach.
i art. 40 ust. 3 USamorzGm
art. 40 USamorzGm
1. Na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy.
2. Na podstawie niniejszej ustawy organy gminy mogą wydawać przepisy gminne w zakresie:
1) wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych,
2) organizacji urzędów i instytucji gminnych,
3) zasad zarządu mieniem gminy,
4) zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.
3. W zakresie nie uregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.
4. Przepisy porządkowe, o których mowa w ust. 3, mogą przewidywać za ich naruszanie karę grzywny wymierzaną w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach.
. Mogą być one wydawane tylko w zakresie nie uregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących.

b. akty stanowione przez organy terenowej administracji rządowej
Organy administracji rządowej mają prawo stanowienia przepisów porządkowych i wykonawczych.

- przepisy wykonawcze
Przepisy wykonawcze mogą wydawać wojewodowie oraz organy rządowej administracji niezespolonej.

- przepisy porządkowe
Przepisy porządkowe mogą być wydawane na podstawie (przepis art. 40 UAdmRzWoj nie istnieje).

B. Akty prawa wewnętrznego
Akty prawa wewnętrznego są skierowane do jednostek organizacyjnie podległych organowi, który te akty wydał .
Źródła te można podzielić na dwie grupy: akty prawa wewnętrznego przewidziane w wyraźny sposób w Konstytucji oraz inne. Konstytucja wymienia: uchwały Rady Ministrów, zarządzenia Prezesa Rady Ministrów, ministrów i Prezydenta.
Jako pozostałe akty prawa wewnętrznego wymienia się regulaminy, instrukcje, okólniki i wytyczne. Regulaminy określają wewnętrzną strukturę organizacyjną organu administracji oraz zasady organizacji pracy urzędów. Pozostałe zawierają zazwyczaj treść informacyjną lub interpretacyjną przepisów prawa, a ich celem jest ujednolicenie działań administracji publicznej. Niektórzy zaliczają do aktów prawa wewnętrznego także statuty.

C. Nieformalne źródła prawa
Jako nieformalne źródła prawa określa się normy pozaprawne wykorzystywane w działaniach administracji. Należą do nich:
  • zwyczaj,
  • orzecznictwo sądowe,
  • doktrynę prawniczą,
  • normy i zasady pozaprawne.



CategoryTeoriaPrawa
Na tej stronie nie ma komentarzy