Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Wersja [5795]

To jest stara wersja Uzytkowanie utworzona przez MarcinKrzymuski, 2009-01-11 22:17:09.

 

Inhaltsverzeichnis des Artikels

Użytkowanie, art. 252 - 284 KC

zagadnienia związane z ograniczonym prawem rzeczowym

Zob. także diagram.

A. Przedmiot użytkowania
Przedmiot użytkowania zależy w pierwszym rzędzie od rodzaju użytkowania. Prawo rzeczowe wyróżnia dwa podstawowe rodzaje tego prawa: użytkowanie oraz użytkowanie nieprawidłowe (art. 264 KC
art. 264 KC
Jeżeli użytkowanie obejmuje pieniądze lub inne rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, użytkownik staje się z chwilą wydania mu tych przedmiotów ich właścicielem. Po wygaśnięciu użytkowania obowiązany jest do zwrotu według przepisów o zwrocie pożyczki (użytkowanie nieprawidłowe).
[schowaj]
).

1. Użytkowanie nieprawidłowe
Jeżeli użytkowanie ustanowiono na rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku albo pieniądzach, to mamy do czynienia z tzw. użytkowaniem nieprawidłowym (art. 264 KC
art. 264 KC
Jeżeli użytkowanie obejmuje pieniądze lub inne rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, użytkownik staje się z chwilą wydania mu tych przedmiotów ich właścicielem. Po wygaśnięciu użytkowania obowiązany jest do zwrotu według przepisów o zwrocie pożyczki (użytkowanie nieprawidłowe).
[schowaj]
).

2. Użytkowanie zwyczajne
Przedmiotem użytkowania zwyczajnego mogą być zarówno rzeczy jak i prawa (art. 265 § 1 KC
art. 265 KC
§ 1. Przedmiotem użytkowania mogą być także prawa.
§ 2. Do użytkowania praw stosuje się odpowiednio przepisy o użytkowaniu rzeczy.
§ 3. Do ustanowienia użytkowania na prawie stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu tego prawa.
[schowaj]
). Dokładne ustalenia zależą jednakże od tego, kto jest podmiotem uprawnionym z tytułu użytkowania.

a. Użytkowanie przez osoby fizyczne i prawne
Przedmiotem użytkowania przez osoby fizyczne i prawne mogą być rzeczy oraz prawa.

(a) rzeczy
Obciążone użytkowaniem mogą być zarówno rzeczy ruchome jak i nieruchomości. Prawo to może obciążać rzecz ruchomą tylko w całości, nieruchomość natomiast w całości albo częściowo (art. 253 § 2 KC
art. 253 KC
§ 1. Zakres użytkowania można ograniczyć przez wyłączenie oznaczonych pożytków rzeczy.
§ 2. Wykonywanie użytkowania nieruchomości można ograniczyć do jej oznaczonej części.
[schowaj]
). Za każdym razem jednak użytkowanie obejmuje także części składowe rzeczy oraz – jeżeli w umowie nie postanowiono inaczej – przynależności (art. 253 § 1 KC
art. 253 KC
§ 1. Zakres użytkowania można ograniczyć przez wyłączenie oznaczonych pożytków rzeczy.
§ 2. Wykonywanie użytkowania nieruchomości można ograniczyć do jej oznaczonej części.
[schowaj]
).
Przedmiotem użytkowania zwyczajnego są tylko rzeczy niezużywalne i do tego oznaczone co do tożsamości.

(b) prawa
Prawami, które można obciążyć użytkowaniem są np. wierzytelności, akcje, obligacje (Gniewek, Prawo rzeczowe, 5 wyd. nb. 595), a więc prawa majątkowe, które mają charakter praw zbywalnych.

b. Użytkowanie przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne (RSP)
Rolnicze spółdzielnie produkcyjne mogą użytkować wyłącznie grunty stanowiące własność Skarbu Państwa oraz budynki posadowione na gruncie oddanym jej do użytkowania, jeżeli był to grunt zabudowany w chwili oddawania w użytkowanie albo gdy spółdzielnia wzniosła budynki na oddanym jej w użytkowanie gruncie SP i tak postanowiono w umowie z właścicielem gruntu (art. 271 KC
art. 271 KC
Użytkowanie gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa może być ustanowione na rzecz rolniczej spółdzielni produkcyjnej jako prawo terminowe lub jako prawo bezterminowe. W każdym razie użytkowanie takie wygasa z chwilą likwidacji spółdzielni.
[schowaj]
- art. 272 KC
art. 272 KC
§ 1. Jeżeli rolniczej spółdzielni produkcyjnej zostaje przekazany do użytkowania zabudowany grunt Skarbu Państwa, przekazanie budynków i innych urządzeń może nastąpić albo do użytkowania, albo na własność.
§ 2. Budynki i inne urządzenia wzniesione przez rolniczą spółdzielnię produkcyjną na użytkowanym przez nią gruncie Skarbu Państwa stanowią własność spółdzielni, chyba że w decyzji o przekazaniu gruntu zostało zastrzeżone, iż mają się stać własnością Skarbu Państwa.
§ 3. Odrębna własność budynków i innych urządzeń, przewidziana w paragrafach poprzedzających, jest prawem związanym z użytkowaniem gruntu.
[schowaj]
).

B. Ustanowienie użytkowania
Ustanowienie użytkowania może nastąpić w drodze czynności prawnej albo na mocy aktu władczego.

1. Czynność prawna
Użytkowanie może być ustanowione tylko w trybie pierwotnym, w drodze umowy pomiędzy użytkownikiem. Jest to prawo niezbywalne (art. 254 KC
art. 254 KC
Użytkowanie jest niezbywalne.
[schowaj]
), wobec czego nie jest możliwe nabycie translatywne. Sposób ustanowienia użytkowania zależy także od jego przedmiotu.

a. Ustanowienie użytkowania na rzeczach
Dla użytkowania ustanawianego na rzeczach stosuje się przepisy art. 252 i nast. KC
art. 252 KC
Rzecz można obciążyć prawem do jej używania i do pobierania jej pożytków (użytkowanie).
[schowaj]
.

(a) zawarcie umowy użytkowania
Zawarcie umowy użytkowania podlega ogólnym regułom cywilnoprawnym, wobec czego stosować należy tutaj przepisy części ogólnej KC. Prawo rzeczowe w tym względzie szczególnych unormowań nie przewiduje.

(b) treść umowy użytkowania
Treść umowy zależy od rodzaju użytkowania – inna jest treść użytkowania zwyczajnego i użytkowania nieprawidłowego.

aa. użytkowanie nieprawidłowe
Użytkowanie nieprawidłowe odróżnia się od “zwykłego” użytkowania tym, że jego przedmiotem są pieniądze lub inne rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Zgodnie z treścią art. 264 zd. 1 KC
art. 264 KC
Jeżeli użytkowanie obejmuje pieniądze lub inne rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, użytkownik staje się z chwilą wydania mu tych przedmiotów ich właścicielem. Po wygaśnięciu użytkowania obowiązany jest do zwrotu według przepisów o zwrocie pożyczki (użytkowanie nieprawidłowe).
[schowaj]
użytkownik staje się z chwilą wydania mu tych przedmiotów ich właścicielem.

bb. użytkowanie zwyczajne
Użytkowanie polega zawsze na korzystaniu z rzeczy cudzej i pobierania jej pożytków.
Treścią użytkowania jest także wynikające z art. 257 KC
art. 257 KC
§ 1. Jeżeli użytkowanie obejmuje określony zespół środków produkcji, użytkownik może w granicach prawidłowej gospodarki zastępować poszczególne składniki innymi. Włączone w ten sposób składniki stają się własnością właściciela użytkowanego zespołu środków produkcji.
§ 2. Jeżeli użytkowany zespół środków produkcji ma być zwrócony według oszacowania, użytkownik nabywa własność jego poszczególnych składników z chwilą, gdy zostały mu wydane; po ustaniu użytkowania obowiązany jest zwrócić zespół tego samego rodzaju i tej samej wartości, chyba że inaczej zastrzeżono.
[schowaj]
uprawnienie do zastępowania poszczególnych składników użytkowanego zespołu środków produkcji innymi.
Bezpośrednim skutkiem przyznania prawa użytkowania jest także uprawnienie użytkownika do posiadania rzeczy. Użytkownik staje się na mocy umowy posiadaczem zależnym w roz. art. 336 KC
art. 336 KC
Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).
[schowaj]
.

(c) skuteczność umowy użytkowania
Przesłanki skuteczność zawarcia umowy określają znów ogólne zasady prawa cywilnego. Z mocy art. 245 § 1 i 2 KC niezbędną przesłanką dla skuteczności ustanowienia użytkowania jest forma aktu notarialnego (zob. wyrok SN z dnia 19.4.1982, II UR 7/82, niepubl.).

b. Ustanowienie użytkowania na prawach
Ustanowienie użytkowania na prawach dokonuje się wg zasad przewidzianych dla przeniesienia tego prawa, art. 265 § 3 KC
art. 265 KC
§ 1. Przedmiotem użytkowania mogą być także prawa.
§ 2. Do użytkowania praw stosuje się odpowiednio przepisy o użytkowaniu rzeczy.
§ 3. Do ustanowienia użytkowania na prawie stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu tego prawa.
[schowaj]
. Przepis ten stanowi lex specialis wobec art. 2451 KC
art. 2451 KC
Do przeniesienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości potrzebna jest umowa między uprawnionym a nabywcą oraz - jeżeli prawo jest ujawnione w księdze wieczystej - wpis do tej księgi, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
[schowaj]
(Rudnicki, Komentarz (wyd. 3), str. 404).
Korzystanie z prawa może przejawiać się np. w wykonywaniu uprawnień, które z niego wynikają (np. wykonywanie uprawnień wynikających z posiadania akcji spółki). Pożytkami prawa natomiast, które może pobierać jego użytkownik, są dochody, jakie to prawo przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem (art. 54 KC
art. 54 KC
Pożytkami prawa są dochody, które prawo to przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem.
[schowaj]
).

2. Ustanowienie użytkowania na mocy aktu władczego
W tym zakresie największą rolę odgrywają przepisy UGospNier o wywłaszczeniu (art. 112 UGospNier
art. 112 UGospNier
1. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do nieruchomości położonych, z zastrzeżeniem art. 122a, art. 124 ust. 1b, art. 124b, art. 125 i art. 126, na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele publiczne albo do nieruchomości, dla których wydana została decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.
2. Wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.
3. Wywłaszczenie nieruchomości może być dokonane, jeżeli cele publiczne nie mogą być zrealizowane w inny sposób niż przez pozbawienie albo ograniczenie praw do nieruchomości, a prawa te nie mogą być nabyte w drodze umowy.
4. Organem właściwym w sprawach wywłaszczenia jest starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej.
[schowaj]
), które mogą prowadzić również do ograniczenia prawa na nieruchomości poprzez ustanowienie na nim ograniczonego prawa rzeczowego, w tym użytkowania.

C. Wygaśnięcie użytkowania
Zwyczajowo dzieli się przyczyny ustania użytkowania na następujące grupy: przyczyny dotyczące uniwersalnie wygaśnięcia wszelkich ograniczonych praw rzeczowych, przyczyny powodujące wygaśnięcie użytkowania bez względu na jego rodzaj oraz przyczyny wygaśnięcia określonego rodzaju użytkowania (Gniewek, System prawa prywatnego. Prawo rzeczowe. Tom 4 (2005), § 37 nb. 64).

1. Przyczyny wygaśnięcia dotyczące wszelkich ograniczonych praw rzeczowych
Należą tutaj:
  • upływ czasu, na jaki zostało prawo ustanowione,
  • zrzeczenie się ograniczonego prawa rzeczowego,
  • konfuzja.

2. Przyczyny powodujące wygaśnięcie użytkowania bez względu na jego rodzaj
Przyczyną powodującą wygaśnięcie użytkowania niezależnie od jego rodzaju jest niewykonywanie użytkowania przez 10 lat (art. 255 KC
art. 255 KC
Użytkowanie wygasa wskutek niewykonywania przez lat dziesięć.
[schowaj]
). Jest to termin zawity.

3. Przyczyny wygaśnięcia zależne od rodzaju użytkowania
Użytkowanie przez osoby fizyczne wygasa z chwilą śmierci osoby uprawnionej, gdyż użytkowanie jest prawem osobistym, a więc niezbywalnym i tym samym nie podlegającym dziedziczeniu, art. 266 KC
art. 266 KC
Użytkowanie ustanowione na rzecz osoby fizycznej wygasa najpóźniej z jej śmiercią.
[schowaj]
.
Użytkowanie przez RSP wygasa na skutek wycofania wkładu gruntowego przez członka spółdzielni (Gniewek, System prawa prywatnego. Prawo rzeczowe. Tom 4 (2005), § 37 nb. 128).
CategoryUzytkowanie
Na tej stronie nie ma komentarzy