Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
  Auf Dem Weg Zum Eurodi...
  E G T C Monitoring Rep...
  E U W T Literatura2004
  E U W T Literatura2005
  E U W T Literatura2006
  E U W T Literatura2007
  E U W T Literatura2008
  E U W T Literatura2009
  E U W T Literatura2010
  E U W T Literatura2011
  E U W T Literatura2012
  E U W T Literatura2013
  E U W T Literatura2014
  E U W T Literatura2015
  E U W T Literatura2016
  E U W T Literatura A
  E U W T Literatura Ang...
  E U W T Literatura B
  E U W T Literatura C
  E U W T Literatura D
  E U W T Literatura E
  E U W T Literatura F
  E U W T Literatura Fra...
  E U W T Literatura G
  E U W T Literatura H
  E U W T Literatura His...
  Beltran2008
  Beltran R G D E2007
 Bibliografia EUWT
  Auf Dem Weg Zum ...
  E G T C Monitori...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
 Bibliografia EUWT
  Popoviciu Toc...
  Tabaka Dietri...
  Toca2013
  Toca Popovici...
  Torrens David...
  Trifiletti St...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Literatu...
  E U W T Opinie
  E U W T Podatki
  E U W T Prace Dy...
  Euroregion Nysa
  Literatura Do Za...
  Cucu2011
  Engl2014
  Jaansoo Groenend...
  Lange2012
  Müller Klosterm...
  Popoviciu Toca2011
  Raducanu2013
  Sadler2013
  Sararu2014
  Soos2013
 Strona główna
  Studzieniecki2015
  Svensson2015
  Toca2013
  Garcia Duran Millet...
  Manero B A G E2012
  Martinez2012
  Martinez A A G L2010
  Martinez R E E2010
  Perez2008
  Rojo I R2010
  E U W T Literatura I
  E U W T Literatura J
  E U W T Literatura K
  E U W T Literatura L
  E U W T Literatura M
  E U W T Literatura N
  E U W T Literatura Nie...
  E U W T Literatura O
  E U W T Literatura P
  E U W T Literatura Pol...
  E U W T Literatura R
  E U W T Literatura S
  E U W T Literatura Slo...
  E U W T Literatura T
  E U W T Literatura U
  E U W T Literatura V
  E U W T Literatura W
  E U W T Literatura Z
  E U W T Opinie
  E U W T Podatki
  E U W T Prace Dyplomowe
  Euroregion Nysa
  Literatura Do Zamowienia
  Cucu2011
  Engl2014
  Jaansoo Groenendijk2014
  Lange2012
  Müller Klostermann2014
  Popoviciu Toca2011
  Raducanu2013
  Sadler2013
  Sararu2014
  Soos2013
 Strona główna
  Studzieniecki2015
  Svensson2015
  Toca2013
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Wersja [16918]

To jest stara wersja ProjektPEPazdziernik2012 utworzona przez WojciechLisiewicz, 2012-10-06 21:35:27.

 

Projekt ustawy prawo energetyczne

uwagi do projektu z dnia 28. 09. 2012 r. przedłożonego przez Ministerstwo Gospodarki z punktu widzenia działalności ciepłowniczej

Projekt ustawy prawo energetyczne opublikowany na łamach Rządowego Centrum Legislacji z dnia 28. 09. 2012 (w dalszej części zwany Projektem) dostępny jest również w portalu cire.pl. Zapisy Projektu stanowią ewolucję wersji z końca 2011 roku - zarówno w zakresie dotyczącym ciepłownictwa jak i pozostałych jej zapisów. Jednak jest to ewolucja nie zawsze korzystna i - co gorsza - nie do końca prawidłowa z punktu widzenia konstytucji i rzetelnej legislacji. Krytyczne wnioski wobec projektu nasuwają się po przeanalizowaniu jedynie niektórych, wybranych mechanizmów Projektu - zawsze z punktu widzenia ciepłownictwa.

Poniżej odniesiono się do następujących kwestii projektu:
  • definicji kosztów uzasadnionych,
  • zasad dostępu do sieci ciepłowniczej przez sprzedawców i wytwórców energii,

A. Definicje - koszty uzasadnione
Zamieszczona w art. 2 pkt 21) Projektu definicja kosztów uzasadnionych nie została w ogóle zmieniona w stosunku do definicji obowiązującego obecnie prawa energetycznego. W związku z tym aktualna jest nadal krytyka sformułowana wobec poprzedniej wersji Projektu.

B. Zasada TPA
Również w kwestii zasady dostępu do sieci wytwórców i sprzedawców ciepła Projekt praktycznie bez zmian pozostawia reguły obowiązującego prawa. Zawarte w art. 3 ust. 1 Projektu zasady i przewidziane w art. 3 ust. 3 Projektu wyjątki pokrywają się co do zasady z tym, co w chwili obecnej przewidziane jest w art. 4 ust. 2 PrEnerg
art. 4 PrEnerg
1. Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw lub energii, magazynowaniem paliw gazowych, w tym skroplonego gazu ziemnego, skraplaniem gazu ziemnego lub regazyfikacją skroplonego gazu ziemnego jest obowiązane utrzymywać zdolność urządzeń, instalacji i sieci do realizacji zaopatrzenia w te paliwa lub energię w sposób ciągły i niezawodny, przy zachowaniu obowiązujących wymagań jakościowych.
2. Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii jest obowiązane zapewnić wszystkim odbiorcom oraz przedsiębiorstwom zajmującym się sprzedażą paliw gazowych lub energii, na zasadzie równoprawnego traktowania, świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii, na zasadach i w zakresie określonym w ustawie; świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji tych paliw lub energii odbywa się na podstawie umowy o świadczenie tych usług.
z jednej i w art. 4f ust. 1 PrEnerg
art. 4f PrEnerg
1. Świadczenie usług, o których mowa w art. 4 ust. 2, art. 4c, art. 4d ust. 1 oraz art. 4e ust. 1, nie może obniżać niezawodności dostarczania i jakości paliw gazowych lub energii poniżej poziomu określonego w odrębnych przepisach oraz powodować niekorzystnej zmiany cen lub stawek opłat za dostarczane paliwa gazowe lub energię i zakresu ich dostarczania odbiorcom przyłączonym do sieci, a także uniemożliwiać wywiązywanie się przez przedsiębiorstwa energetyczne z obowiązków w zakresie ochrony interesów odbiorców i ochrony środowiska.
2. Przepisów art. 4 ust. 2, art. 4c, art. 4d ust. 1 oraz art. 4e ust. 1 nie stosuje się do świadczenia usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii, magazynowania tych paliw i skraplania gazu ziemnego odbiorcom, jeżeli te paliwa lub energia byłyby dostarczane z systemu gazowego lub systemu elektroenergetycznego innego państwa, które nie nałożyło obowiązku świadczenia tych usług na działające w tym państwie przedsiębiorstwa, lub gdy odbiorca, do którego paliwa gazowe lub energia elektryczna miałyby być dostarczane, nie jest uznany za odbiorcę uprawnionego do korzystania z tych usług w tym państwie.
3. W przypadku odmowy świadczenia usług, o których mowa w art. 4 ust. 2, art. 4c, art. 4d ust. 1 oraz art. 4e ust. 1, z powodu nieuznania odbiorcy za uprawnionego do wyboru sprzedawcy w jednym z dwóch państw członkowskich Unii Europejskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - będącym stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki może, na uzasadniony wniosek odbiorcy lub sprzedawcy, zwrócić się, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw gospodarki, do Komisji Europejskiej o zobowiązanie państwa, w którym odmówiono świadczenia tych usług, do realizacji żądanej usługi.
z drugiej strony. Również w tym zakresie Projekt zasługuje na krytykę ze znanych względów. Oznacza to, że zasada TPA (third party access) obowiązuje nadal tak samo wobec operatorów sieci elektroenergetycznych jak i ciepłowniczych.

Nie można jednak przy tej okazji zapominać o fakcie, iż w ramach prac nad projektem rozważane były również postulaty stworzenia znacznie bardziej rygorystycznych reguł dostępu do sieci ciepłowniczej odpowiednio do sieci elektroenergetycznych, czyli asekurowanych instytucją niezależnego operatora sieci czy też oddzielenia go od sprzedaży czy wytwarzania ciepła. Zapędy takie nie przyniosłyby odbiorcom praktycznie żadnych korzyści (lokalne rynki ciepła systemowego - jeśli spojrzeć na ciepło systemowe jako zamknięty produkt bez uwzględnienia jego substytutów przy ogrzewaniu lokali - nigdy nie będą wystarczająco płynne, aby stworzyć prawdziwy rynek i mogą pozostać w najlepszym wypadku oligopolem dwóch - trzech producentów) a spowodowałyby znaczne koszty (systemy rozliczeń, podział przedsiębiorstw, generowanie nowych struktur etc.).

Pozostawienie regulacji w zakresie TPA w niezmienionej formie powoduje, że będzie to zasada w ciepłownictwie z technicznych i ekonomicznych względów nadal martwa, jeśli w sposób rozsądny będzie traktowany wyjątek od tej zasady zawarty w art. 3 ust. 3 Projektu. Zgodnie z nim prawo dostępu do sieci jest wykluczone m. in. wtedy, gdy jego uwzględnienie spowoduje pogorszenie sytuacji innych odbiorców. W związku z tym zasada TPA będzie mogła zaistnieć praktycznie tylko wtedy, gdy nowy wytwórca na lokalnym rynku zechce sprzedawać ciepło nowo przyłączonym odbiorcom. W innym przypadku (sprzedaży ciepła przez nowego wytwórcę do przyłączonych już wcześniej odbiorców) koszty stałe źródeł ciepła już istniejących będą musiały być ponoszone przez mniejszą liczbę odbiorców, co zawsze spowoduje pogorszenie sytuacji tychże odbiorców.

Rozwiązanie takie - jeśli jest to konieczny politycznie kompromis - jest rozwiązaniem możliwym do zaakceptowania z punktu widzenia wyważonej legislacji w ciepłownictwie.


C. Zadania i kompetencje URE
Projekt w art. 180 (odpowiednik obowiązującego obecnie art. 23 PrEnerg
art. 23 PrEnerg
1. Prezes URE reguluje działalność przedsiębiorstw energetycznych zgodnie z ustawą i polityką energetyczną państwa, zmierzając do równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii.
2. Do zakresu działania Prezesa URE należy:
1) udzielanie i cofanie koncesji;
2) zatwierdzanie i kontrolowanie stosowania taryf paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła pod względem zgodności z zasadami określonymi w art. 44, 45 i 46, w tym analizowanie i weryfikowanie kosztów przyjmowanych przez przedsiębiorstwa energetyczne jako uzasadnione do kalkulacji cen i stawek opłat w taryfach;
3) ustalanie:
a) współczynników korekcyjnych określających projektowaną poprawę efektywności funkcjonowania przedsiębiorstwa energetycznego oraz zmianę warunków wykonywania przez to przedsiębiorstwo danego rodzaju działalności gospodarczej,
b) okresu obowiązywania taryf i współczynników korekcyjnych, o których mowa w lit. a,
c) wysokości uzasadnionego zwrotu z kapitału, o którym mowa w art. 45 ust. 1 pkt 1, dla przedsiębiorstw energetycznych przedkładających taryfy do zatwierdzenia,
d) maksymalnego udziału opłat stałych w łącznych opłatach za świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji dla poszczególnych grup odbiorców w taryfach dla paliw gazowych i energii, w przypadkach gdy wymaga tego ochrona interesów odbiorców,
e) jednostkowych opłat zastępczych, o których mowa w art. 9a ust. 8a,
f) wskaźnika referencyjnego, o którym mowa w art. 47 ust. 2f;
3a) opracowywanie wytycznych i zaleceń zapewniających jednolitą formę planów, o których mowa w art. 16 ust. 1;
4) kontrolowanie wykonania obowiązków, o których mowa w art. 9a;
4a) kontrolowanie wykonywania obowiązków, o których mowa w art. 49a ust. 1 i 2;
5) uzgadnianie projektów planów, o których mowa w art. 16;
6) wyznaczanie operatorów systemu, o których mowa w art. 9h ust. 1, 3 i 9, oraz publikowanie w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki i zamieszczanie na swojej stronie internetowej w Biuletynie Informacji Publicznej informacji o danych adresowych, obszarze działania i okresie, na który zostali wyznaczeni operatorami systemu;
7) udzielanie i cofanie zwolnienia z obowiązku świadczenia usług, o których mowa w art. 4 ust. 2, art. 4c, art. 4d ust. 1 i art. 4e ust. 1;
8) zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci, o których mowa w art. 9g;
9) organizowanie i przeprowadzanie przetargów dotyczących:
a) wyłaniania sprzedawców z urzędu,
b) budowy nowych mocy wytwórczych energii elektrycznej i realizacji przedsięwzięć zmniejszających zapotrzebowanie na energię elektryczną;
10) kontrolowanie standardów jakościowych obsługi odbiorców oraz kontrolowanie na wniosek odbiorcy dotrzymania parametrów jakościowych paliw gazowych i energii elektrycznej;
11) kontrolowanie realizacji przez operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub operatora systemu połączonego elektroenergetycznego oraz innych uczestników rynku energii elektrycznej obowiązków wynikających z przepisów rozporządzenia (WE) nr 714/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1228/2003, a także wykonywanie innych obowiązków organu regulacyjnego wynikających z tego rozporządzenia;
11a) kontrolowanie realizacji obowiązków wynikających z przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1775/2005/WE z dnia 28 września 2005 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego (Dz.Urz. UE L 289 z 3.11.2005) oraz:
a) zatwierdzanie informacji podawanych do wiadomości publicznej przez operatorów systemów przesyłowych gazowych, o których mowa w art. 6 tego rozporządzenia, oraz wyrażanie zgody na ograniczenie zakresu publikacji tych informacji,
b) opiniowanie wniosków operatorów systemów przesyłowych gazowych o wykorzystanie przez użytkowników sieci przesyłowych niewykorzystanych zdolności przesyłowych tych sieci, w przypadkach, o których mowa w art. 5 ust. 4 tego rozporządzenia,
c) zatwierdzanie sposobu wykorzystania przez operatorów systemów przesyłowych gazowych przychodów uzyskiwanych z tytułu udostępniania przez nich niewykorzystanej a zarezerwowanej zdolności sieci przesyłowych;
12) rozstrzyganie sporów w zakresie określonym w art. 8 ust. 1;
13) nakładanie kar pieniężnych na zasadach określonych w ustawie;
14) współdziałanie z właściwymi organami w przeciwdziałaniu praktykom przedsiębiorstw energetycznych ograniczającym konkurencję;
14a) współdziałanie z organem właściwym w sprawach nadzoru nad rynkiem kapitałowym, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. Nr 157, poz. 1119, z późn. zm.) w zakresie niezbędnym do właściwego wykonywania zadań określonych w ustawie;
15) ustalanie metod kontroli i podejmowanie działań dla poprawy efektywności przedsiębiorstw energetycznych;
16) określanie i publikowanie wskaźników i cen wskaźnikowych istotnych dla procesu kształtowania taryf;
17) publikowanie informacji służących zwiększeniu efektywności użytkowania paliw i energii;
18) zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczących przedsiębiorstw energetycznych, w tym obliczanie i ogłaszanie w terminie do dnia 31 marca każdego roku:
a) średnich cen sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji obliczonych oddzielnie dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1-2,
b) średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym oraz sposób jej obliczenia,
c) średnich cen sprzedaży ciepła, wytworzonego w należących do przedsiębiorstw posiadających koncesje jednostkach wytwórczych niebędących jednostkami kogeneracji:
- opalanych paliwami węglowymi,
- opalanych paliwami gazowymi,
- opalanych olejem opałowym,
- stanowiących odnawialne źródła energii
- w poprzednim roku kalendarzowym;
19) gromadzenie informacji o projektach inwestycyjnych będących w obszarze zainteresowania Unii Europejskiej i przekazywanie ich do Komisji Europejskiej, w terminie do dnia 15 kwietnia każdego roku, oraz przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji, o których mowa w art. 9c ust. 11;
19a) przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji, o których mowa w art. 9c ust. 11;
20) monitorowanie funkcjonowania systemu gazowego i elektroenergetycznego w zakresie:
a) zasad zarządzania i rozdziału przepustowości połączeń międzysystemowych, z którymi istnieją wzajemne połączenia, we współpracy z właściwymi organami państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
b) mechanizmów bilansowania systemu gazowego lub systemu elektroenergetycznego i zarządzania ograniczeniami w krajowym systemie gazowym i elektroenergetycznym,
c) warunków przyłączania podmiotów do sieci i ich realizacji oraz dokonywania napraw tej sieci,
d) wypełniania obowiązku publikowania przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych informacji dotyczących połączeń międzysystemowych, korzystania z sieci i rozdziału zdolności przesyłowych stronom umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii, z uwzględnieniem konieczności traktowania tych informacji jako poufnych ze względów handlowych,
e) warunków świadczenia usług magazynowania paliw gazowych, usług skraplania gazu ziemnego oraz innych usług świadczonych przez przedsiębiorstwa energetyczne,
f) bezpieczeństwa dostarczania paliw gazowych i energii elektrycznej,
g) wypełniania przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych ich zadań,
h) wypełniania przez przedsiębiorstwo energetyczne obowiązków wymienionych w art. 44;
21) wydawanie świadectw pochodzenia, o których mowa w art. 9e ust. 1, i świadectw pochodzenia z kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1, oraz ich umarzanie;
22) wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub ustawach odrębnych.
2a. Prezes URE w zakresie, o którym mowa w ust. 2 pkt 19 i 20, w szczególności sporządza raport przedstawiający i oceniający:
1) warunki podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej;
2) realizację planów, o których mowa w art. 16 ust. 2a, z uwzględnieniem zamierzeń inwestycyjnych wynikających ze sprawozdania, o którym mowa w art. 15b ust. 3.
2b. Raport, o którym mowa w ust. 2a, może zawierać także propozycje zmian przepisów określających warunki funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, o których mowa w art. 9 ust. 3, i szczegółowych zasad kształtowania taryf dla energii elektrycznej, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 46 ust. 3, służących rozwojowi zdolności wytwórczych i przesyłowych energii elektrycznej, zgodnie z przyjętą polityką energetyczną państwa, o której mowa w art. 15a, i wnioskami wynikającymi ze sprawozdania, o którym mowa w art. 15b ust. 3.
2c. Prezes URE przekazuje raport, o którym mowa w ust. 2a, ministrowi właściwemu do spraw gospodarki, co 2 lata, w terminie do dnia 30 czerwca danego roku.
2d. Raport, o którym mowa w ust. 2a, podlega publikacji w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki.
3. W sprawach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 5, z wyjątkiem spraw wymienionych w art. 32 ust. 1 pkt 4 i ust. 5, niezbędna jest opinia właściwego miejscowo zarządu województwa.
4. Nieprzedstawienie przez zarząd województwa opinii w sprawach wymienionych w ust. 2 pkt 1 i 5, w terminie 14 dni od dnia wpłynięcia sprawy do zaopiniowania, jest równoznaczne z wydaniem pozytywnej opinii.
) nie koryguje dotychczasowych niejasności w konstrukcji tego przepisu sformułowanego raczej jako wyznaczenie zadań Urzędu Regulacji Energetyki a stosowanego przez Prezesa URE częstokroć jako norma kompetencyjna i podstawa prawna do ograniczania swobody działalności przedsiębiorstw. Dlatego też należy również w tym miejscu przypomnieć o istniejącej w tym zakresie nieprawidłowości (krytykowanej już przy okazji projektu z grudnia 2011 roku). Jednocześnie należy stwierdzić, że ustawodawca tego istniejącego problemu prawno-technicznego niestety nie rozwiązał.

Należy w tym kontekście w szczególności wskazać na wątpliwości co do zgodności przepisu art. 180 ust. 2 pkt 5 oraz pkt 22 Projektu z art. 22 Konstytucji. Jeśli bowiem przepisy te miałyby być w praktyce traktowane w taki sposób (stosowany przez Prezesa URE dotychczas w oparciu o art. 23 PrEnerg
art. 23 PrEnerg
1. Prezes URE reguluje działalność przedsiębiorstw energetycznych zgodnie z ustawą i polityką energetyczną państwa, zmierzając do równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii.
2. Do zakresu działania Prezesa URE należy:
1) udzielanie i cofanie koncesji;
2) zatwierdzanie i kontrolowanie stosowania taryf paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła pod względem zgodności z zasadami określonymi w art. 44, 45 i 46, w tym analizowanie i weryfikowanie kosztów przyjmowanych przez przedsiębiorstwa energetyczne jako uzasadnione do kalkulacji cen i stawek opłat w taryfach;
3) ustalanie:
a) współczynników korekcyjnych określających projektowaną poprawę efektywności funkcjonowania przedsiębiorstwa energetycznego oraz zmianę warunków wykonywania przez to przedsiębiorstwo danego rodzaju działalności gospodarczej,
b) okresu obowiązywania taryf i współczynników korekcyjnych, o których mowa w lit. a,
c) wysokości uzasadnionego zwrotu z kapitału, o którym mowa w art. 45 ust. 1 pkt 1, dla przedsiębiorstw energetycznych przedkładających taryfy do zatwierdzenia,
d) maksymalnego udziału opłat stałych w łącznych opłatach za świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji dla poszczególnych grup odbiorców w taryfach dla paliw gazowych i energii, w przypadkach gdy wymaga tego ochrona interesów odbiorców,
e) jednostkowych opłat zastępczych, o których mowa w art. 9a ust. 8a,
f) wskaźnika referencyjnego, o którym mowa w art. 47 ust. 2f;
3a) opracowywanie wytycznych i zaleceń zapewniających jednolitą formę planów, o których mowa w art. 16 ust. 1;
4) kontrolowanie wykonania obowiązków, o których mowa w art. 9a;
4a) kontrolowanie wykonywania obowiązków, o których mowa w art. 49a ust. 1 i 2;
5) uzgadnianie projektów planów, o których mowa w art. 16;
6) wyznaczanie operatorów systemu, o których mowa w art. 9h ust. 1, 3 i 9, oraz publikowanie w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki i zamieszczanie na swojej stronie internetowej w Biuletynie Informacji Publicznej informacji o danych adresowych, obszarze działania i okresie, na który zostali wyznaczeni operatorami systemu;
7) udzielanie i cofanie zwolnienia z obowiązku świadczenia usług, o których mowa w art. 4 ust. 2, art. 4c, art. 4d ust. 1 i art. 4e ust. 1;
8) zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci, o których mowa w art. 9g;
9) organizowanie i przeprowadzanie przetargów dotyczących:
a) wyłaniania sprzedawców z urzędu,
b) budowy nowych mocy wytwórczych energii elektrycznej i realizacji przedsięwzięć zmniejszających zapotrzebowanie na energię elektryczną;
10) kontrolowanie standardów jakościowych obsługi odbiorców oraz kontrolowanie na wniosek odbiorcy dotrzymania parametrów jakościowych paliw gazowych i energii elektrycznej;
11) kontrolowanie realizacji przez operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub operatora systemu połączonego elektroenergetycznego oraz innych uczestników rynku energii elektrycznej obowiązków wynikających z przepisów rozporządzenia (WE) nr 714/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1228/2003, a także wykonywanie innych obowiązków organu regulacyjnego wynikających z tego rozporządzenia;
11a) kontrolowanie realizacji obowiązków wynikających z przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1775/2005/WE z dnia 28 września 2005 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego (Dz.Urz. UE L 289 z 3.11.2005) oraz:
a) zatwierdzanie informacji podawanych do wiadomości publicznej przez operatorów systemów przesyłowych gazowych, o których mowa w art. 6 tego rozporządzenia, oraz wyrażanie zgody na ograniczenie zakresu publikacji tych informacji,
b) opiniowanie wniosków operatorów systemów przesyłowych gazowych o wykorzystanie przez użytkowników sieci przesyłowych niewykorzystanych zdolności przesyłowych tych sieci, w przypadkach, o których mowa w art. 5 ust. 4 tego rozporządzenia,
c) zatwierdzanie sposobu wykorzystania przez operatorów systemów przesyłowych gazowych przychodów uzyskiwanych z tytułu udostępniania przez nich niewykorzystanej a zarezerwowanej zdolności sieci przesyłowych;
12) rozstrzyganie sporów w zakresie określonym w art. 8 ust. 1;
13) nakładanie kar pieniężnych na zasadach określonych w ustawie;
14) współdziałanie z właściwymi organami w przeciwdziałaniu praktykom przedsiębiorstw energetycznych ograniczającym konkurencję;
14a) współdziałanie z organem właściwym w sprawach nadzoru nad rynkiem kapitałowym, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. Nr 157, poz. 1119, z późn. zm.) w zakresie niezbędnym do właściwego wykonywania zadań określonych w ustawie;
15) ustalanie metod kontroli i podejmowanie działań dla poprawy efektywności przedsiębiorstw energetycznych;
16) określanie i publikowanie wskaźników i cen wskaźnikowych istotnych dla procesu kształtowania taryf;
17) publikowanie informacji służących zwiększeniu efektywności użytkowania paliw i energii;
18) zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczących przedsiębiorstw energetycznych, w tym obliczanie i ogłaszanie w terminie do dnia 31 marca każdego roku:
a) średnich cen sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji obliczonych oddzielnie dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1-2,
b) średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym oraz sposób jej obliczenia,
c) średnich cen sprzedaży ciepła, wytworzonego w należących do przedsiębiorstw posiadających koncesje jednostkach wytwórczych niebędących jednostkami kogeneracji:
- opalanych paliwami węglowymi,
- opalanych paliwami gazowymi,
- opalanych olejem opałowym,
- stanowiących odnawialne źródła energii
- w poprzednim roku kalendarzowym;
19) gromadzenie informacji o projektach inwestycyjnych będących w obszarze zainteresowania Unii Europejskiej i przekazywanie ich do Komisji Europejskiej, w terminie do dnia 15 kwietnia każdego roku, oraz przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji, o których mowa w art. 9c ust. 11;
19a) przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji, o których mowa w art. 9c ust. 11;
20) monitorowanie funkcjonowania systemu gazowego i elektroenergetycznego w zakresie:
a) zasad zarządzania i rozdziału przepustowości połączeń międzysystemowych, z którymi istnieją wzajemne połączenia, we współpracy z właściwymi organami państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
b) mechanizmów bilansowania systemu gazowego lub systemu elektroenergetycznego i zarządzania ograniczeniami w krajowym systemie gazowym i elektroenergetycznym,
c) warunków przyłączania podmiotów do sieci i ich realizacji oraz dokonywania napraw tej sieci,
d) wypełniania obowiązku publikowania przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych informacji dotyczących połączeń międzysystemowych, korzystania z sieci i rozdziału zdolności przesyłowych stronom umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii, z uwzględnieniem konieczności traktowania tych informacji jako poufnych ze względów handlowych,
e) warunków świadczenia usług magazynowania paliw gazowych, usług skraplania gazu ziemnego oraz innych usług świadczonych przez przedsiębiorstwa energetyczne,
f) bezpieczeństwa dostarczania paliw gazowych i energii elektrycznej,
g) wypełniania przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych ich zadań,
h) wypełniania przez przedsiębiorstwo energetyczne obowiązków wymienionych w art. 44;
21) wydawanie świadectw pochodzenia, o których mowa w art. 9e ust. 1, i świadectw pochodzenia z kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1, oraz ich umarzanie;
22) wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub ustawach odrębnych.
2a. Prezes URE w zakresie, o którym mowa w ust. 2 pkt 19 i 20, w szczególności sporządza raport przedstawiający i oceniający:
1) warunki podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej;
2) realizację planów, o których mowa w art. 16 ust. 2a, z uwzględnieniem zamierzeń inwestycyjnych wynikających ze sprawozdania, o którym mowa w art. 15b ust. 3.
2b. Raport, o którym mowa w ust. 2a, może zawierać także propozycje zmian przepisów określających warunki funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, o których mowa w art. 9 ust. 3, i szczegółowych zasad kształtowania taryf dla energii elektrycznej, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 46 ust. 3, służących rozwojowi zdolności wytwórczych i przesyłowych energii elektrycznej, zgodnie z przyjętą polityką energetyczną państwa, o której mowa w art. 15a, i wnioskami wynikającymi ze sprawozdania, o którym mowa w art. 15b ust. 3.
2c. Prezes URE przekazuje raport, o którym mowa w ust. 2a, ministrowi właściwemu do spraw gospodarki, co 2 lata, w terminie do dnia 30 czerwca danego roku.
2d. Raport, o którym mowa w ust. 2a, podlega publikacji w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki.
3. W sprawach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 5, z wyjątkiem spraw wymienionych w art. 32 ust. 1 pkt 4 i ust. 5, niezbędna jest opinia właściwego miejscowo zarządu województwa.
4. Nieprzedstawienie przez zarząd województwa opinii w sprawach wymienionych w ust. 2 pkt 1 i 5, w terminie 14 dni od dnia wpłynięcia sprawy do zaopiniowania, jest równoznaczne z wydaniem pozytywnej opinii.
), że będą one oznaczały przekazanie organowi administracji państwowej kompetencji w zakresie ustalania reguł działalności gospodarczej, byłoby to wyraźne naruszenie art. 22 Konstytucji. Na mocy tego przepisu bowiem "ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny". Reguła ta oznacza, iż wszelkie istotne reguły funkcjonowania przedsiębiorstw i wykonywania działalności gospodarczej muszą bezwzględnie być uregulowane w ustawie. Ustawodawca nie może w blankietowy sposób delegować prawa wprowadzania tych ograniczeń na Radę Ministrów czy - dokonujące ograniczeń przy pomocy indywidualnych decyzji administracyjnych czy też wewnętrznych wytycznych - organy administracji publicznej. Działalność gospodarcza może być jak najbardziej ograniczana, jednak prawo to przysługuje wyłącznie ustawodawcy i każde ograniczenie wymaga zachowania zasady proporcjonalności. Jeśli zatem ustawodawca ustali rygorystyczne reguły działalności ciepłowniczej zgodnie z interesem ogółu, może to być wątpliwe z politycznego czy ekonomicznego punktu widzenia, ale zgodność z Konstytucją jest mimo to możliwa. Nie jest tak natomiast w przypadku wspomnianych powyżej zapisów projektu, ponieważ zawierają one blankietową delegację materii ustawowej przekazując jej regulację organowi administracji publicznej.

W dyskusji na temat konstytucyjności tego typu zapisów podnoszony jest w tym kontekście argument, że obowiązujący obecnie art. 23 PrEnerg
art. 23 PrEnerg
1. Prezes URE reguluje działalność przedsiębiorstw energetycznych zgodnie z ustawą i polityką energetyczną państwa, zmierzając do równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii.
2. Do zakresu działania Prezesa URE należy:
1) udzielanie i cofanie koncesji;
2) zatwierdzanie i kontrolowanie stosowania taryf paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła pod względem zgodności z zasadami określonymi w art. 44, 45 i 46, w tym analizowanie i weryfikowanie kosztów przyjmowanych przez przedsiębiorstwa energetyczne jako uzasadnione do kalkulacji cen i stawek opłat w taryfach;
3) ustalanie:
a) współczynników korekcyjnych określających projektowaną poprawę efektywności funkcjonowania przedsiębiorstwa energetycznego oraz zmianę warunków wykonywania przez to przedsiębiorstwo danego rodzaju działalności gospodarczej,
b) okresu obowiązywania taryf i współczynników korekcyjnych, o których mowa w lit. a,
c) wysokości uzasadnionego zwrotu z kapitału, o którym mowa w art. 45 ust. 1 pkt 1, dla przedsiębiorstw energetycznych przedkładających taryfy do zatwierdzenia,
d) maksymalnego udziału opłat stałych w łącznych opłatach za świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji dla poszczególnych grup odbiorców w taryfach dla paliw gazowych i energii, w przypadkach gdy wymaga tego ochrona interesów odbiorców,
e) jednostkowych opłat zastępczych, o których mowa w art. 9a ust. 8a,
f) wskaźnika referencyjnego, o którym mowa w art. 47 ust. 2f;
3a) opracowywanie wytycznych i zaleceń zapewniających jednolitą formę planów, o których mowa w art. 16 ust. 1;
4) kontrolowanie wykonania obowiązków, o których mowa w art. 9a;
4a) kontrolowanie wykonywania obowiązków, o których mowa w art. 49a ust. 1 i 2;
5) uzgadnianie projektów planów, o których mowa w art. 16;
6) wyznaczanie operatorów systemu, o których mowa w art. 9h ust. 1, 3 i 9, oraz publikowanie w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki i zamieszczanie na swojej stronie internetowej w Biuletynie Informacji Publicznej informacji o danych adresowych, obszarze działania i okresie, na który zostali wyznaczeni operatorami systemu;
7) udzielanie i cofanie zwolnienia z obowiązku świadczenia usług, o których mowa w art. 4 ust. 2, art. 4c, art. 4d ust. 1 i art. 4e ust. 1;
8) zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci, o których mowa w art. 9g;
9) organizowanie i przeprowadzanie przetargów dotyczących:
a) wyłaniania sprzedawców z urzędu,
b) budowy nowych mocy wytwórczych energii elektrycznej i realizacji przedsięwzięć zmniejszających zapotrzebowanie na energię elektryczną;
10) kontrolowanie standardów jakościowych obsługi odbiorców oraz kontrolowanie na wniosek odbiorcy dotrzymania parametrów jakościowych paliw gazowych i energii elektrycznej;
11) kontrolowanie realizacji przez operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub operatora systemu połączonego elektroenergetycznego oraz innych uczestników rynku energii elektrycznej obowiązków wynikających z przepisów rozporządzenia (WE) nr 714/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1228/2003, a także wykonywanie innych obowiązków organu regulacyjnego wynikających z tego rozporządzenia;
11a) kontrolowanie realizacji obowiązków wynikających z przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1775/2005/WE z dnia 28 września 2005 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego (Dz.Urz. UE L 289 z 3.11.2005) oraz:
a) zatwierdzanie informacji podawanych do wiadomości publicznej przez operatorów systemów przesyłowych gazowych, o których mowa w art. 6 tego rozporządzenia, oraz wyrażanie zgody na ograniczenie zakresu publikacji tych informacji,
b) opiniowanie wniosków operatorów systemów przesyłowych gazowych o wykorzystanie przez użytkowników sieci przesyłowych niewykorzystanych zdolności przesyłowych tych sieci, w przypadkach, o których mowa w art. 5 ust. 4 tego rozporządzenia,
c) zatwierdzanie sposobu wykorzystania przez operatorów systemów przesyłowych gazowych przychodów uzyskiwanych z tytułu udostępniania przez nich niewykorzystanej a zarezerwowanej zdolności sieci przesyłowych;
12) rozstrzyganie sporów w zakresie określonym w art. 8 ust. 1;
13) nakładanie kar pieniężnych na zasadach określonych w ustawie;
14) współdziałanie z właściwymi organami w przeciwdziałaniu praktykom przedsiębiorstw energetycznych ograniczającym konkurencję;
14a) współdziałanie z organem właściwym w sprawach nadzoru nad rynkiem kapitałowym, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. Nr 157, poz. 1119, z późn. zm.) w zakresie niezbędnym do właściwego wykonywania zadań określonych w ustawie;
15) ustalanie metod kontroli i podejmowanie działań dla poprawy efektywności przedsiębiorstw energetycznych;
16) określanie i publikowanie wskaźników i cen wskaźnikowych istotnych dla procesu kształtowania taryf;
17) publikowanie informacji służących zwiększeniu efektywności użytkowania paliw i energii;
18) zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczących przedsiębiorstw energetycznych, w tym obliczanie i ogłaszanie w terminie do dnia 31 marca każdego roku:
a) średnich cen sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji obliczonych oddzielnie dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1-2,
b) średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym oraz sposób jej obliczenia,
c) średnich cen sprzedaży ciepła, wytworzonego w należących do przedsiębiorstw posiadających koncesje jednostkach wytwórczych niebędących jednostkami kogeneracji:
- opalanych paliwami węglowymi,
- opalanych paliwami gazowymi,
- opalanych olejem opałowym,
- stanowiących odnawialne źródła energii
- w poprzednim roku kalendarzowym;
19) gromadzenie informacji o projektach inwestycyjnych będących w obszarze zainteresowania Unii Europejskiej i przekazywanie ich do Komisji Europejskiej, w terminie do dnia 15 kwietnia każdego roku, oraz przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji, o których mowa w art. 9c ust. 11;
19a) przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji, o których mowa w art. 9c ust. 11;
20) monitorowanie funkcjonowania systemu gazowego i elektroenergetycznego w zakresie:
a) zasad zarządzania i rozdziału przepustowości połączeń międzysystemowych, z którymi istnieją wzajemne połączenia, we współpracy z właściwymi organami państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
b) mechanizmów bilansowania systemu gazowego lub systemu elektroenergetycznego i zarządzania ograniczeniami w krajowym systemie gazowym i elektroenergetycznym,
c) warunków przyłączania podmiotów do sieci i ich realizacji oraz dokonywania napraw tej sieci,
d) wypełniania obowiązku publikowania przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych informacji dotyczących połączeń międzysystemowych, korzystania z sieci i rozdziału zdolności przesyłowych stronom umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii, z uwzględnieniem konieczności traktowania tych informacji jako poufnych ze względów handlowych,
e) warunków świadczenia usług magazynowania paliw gazowych, usług skraplania gazu ziemnego oraz innych usług świadczonych przez przedsiębiorstwa energetyczne,
f) bezpieczeństwa dostarczania paliw gazowych i energii elektrycznej,
g) wypełniania przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych ich zadań,
h) wypełniania przez przedsiębiorstwo energetyczne obowiązków wymienionych w art. 44;
21) wydawanie świadectw pochodzenia, o których mowa w art. 9e ust. 1, i świadectw pochodzenia z kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1, oraz ich umarzanie;
22) wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub ustawach odrębnych.
2a. Prezes URE w zakresie, o którym mowa w ust. 2 pkt 19 i 20, w szczególności sporządza raport przedstawiający i oceniający:
1) warunki podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej;
2) realizację planów, o których mowa w art. 16 ust. 2a, z uwzględnieniem zamierzeń inwestycyjnych wynikających ze sprawozdania, o którym mowa w art. 15b ust. 3.
2b. Raport, o którym mowa w ust. 2a, może zawierać także propozycje zmian przepisów określających warunki funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, o których mowa w art. 9 ust. 3, i szczegółowych zasad kształtowania taryf dla energii elektrycznej, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 46 ust. 3, służących rozwojowi zdolności wytwórczych i przesyłowych energii elektrycznej, zgodnie z przyjętą polityką energetyczną państwa, o której mowa w art. 15a, i wnioskami wynikającymi ze sprawozdania, o którym mowa w art. 15b ust. 3.
2c. Prezes URE przekazuje raport, o którym mowa w ust. 2a, ministrowi właściwemu do spraw gospodarki, co 2 lata, w terminie do dnia 30 czerwca danego roku.
2d. Raport, o którym mowa w ust. 2a, podlega publikacji w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki.
3. W sprawach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 5, z wyjątkiem spraw wymienionych w art. 32 ust. 1 pkt 4 i ust. 5, niezbędna jest opinia właściwego miejscowo zarządu województwa.
4. Nieprzedstawienie przez zarząd województwa opinii w sprawach wymienionych w ust. 2 pkt 1 i 5, w terminie 14 dni od dnia wpłynięcia sprawy do zaopiniowania, jest równoznaczne z wydaniem pozytywnej opinii.
nie został dotychczas zakwestionowany przez Trybunał Konstytucyjny. Pomijając fakt, iż logicznym błędem jest mylenie stanu "praktykowanego" z "prawidłowym", ponieważ podważanie zgodności przepisów z Konstytucją nie miałoby nigdy miejsca, gdyby sam fakt ich istnienia przesądzałby o ich prawidłowości. Dlatego należy stwierdzić wobec takiej argumentacji co następuje:
  • przepis art. 23 ust. 2 pkt 3) PrEnerg
    art. 23 PrEnerg
    1. Prezes URE reguluje działalność przedsiębiorstw energetycznych zgodnie z ustawą i polityką energetyczną państwa, zmierzając do równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii.
    2. Do zakresu działania Prezesa URE należy:
    1) udzielanie i cofanie koncesji;
    2) zatwierdzanie i kontrolowanie stosowania taryf paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła pod względem zgodności z zasadami określonymi w art. 44, 45 i 46, w tym analizowanie i weryfikowanie kosztów przyjmowanych przez przedsiębiorstwa energetyczne jako uzasadnione do kalkulacji cen i stawek opłat w taryfach;
    3) ustalanie:
    a) współczynników korekcyjnych określających projektowaną poprawę efektywności funkcjonowania przedsiębiorstwa energetycznego oraz zmianę warunków wykonywania przez to przedsiębiorstwo danego rodzaju działalności gospodarczej,
    b) okresu obowiązywania taryf i współczynników korekcyjnych, o których mowa w lit. a,
    c) wysokości uzasadnionego zwrotu z kapitału, o którym mowa w art. 45 ust. 1 pkt 1, dla przedsiębiorstw energetycznych przedkładających taryfy do zatwierdzenia,
    d) maksymalnego udziału opłat stałych w łącznych opłatach za świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji dla poszczególnych grup odbiorców w taryfach dla paliw gazowych i energii, w przypadkach gdy wymaga tego ochrona interesów odbiorców,
    e) jednostkowych opłat zastępczych, o których mowa w art. 9a ust. 8a,
    f) wskaźnika referencyjnego, o którym mowa w art. 47 ust. 2f;
    3a) opracowywanie wytycznych i zaleceń zapewniających jednolitą formę planów, o których mowa w art. 16 ust. 1;
    4) kontrolowanie wykonania obowiązków, o których mowa w art. 9a;
    4a) kontrolowanie wykonywania obowiązków, o których mowa w art. 49a ust. 1 i 2;
    5) uzgadnianie projektów planów, o których mowa w art. 16;
    6) wyznaczanie operatorów systemu, o których mowa w art. 9h ust. 1, 3 i 9, oraz publikowanie w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki i zamieszczanie na swojej stronie internetowej w Biuletynie Informacji Publicznej informacji o danych adresowych, obszarze działania i okresie, na który zostali wyznaczeni operatorami systemu;
    7) udzielanie i cofanie zwolnienia z obowiązku świadczenia usług, o których mowa w art. 4 ust. 2, art. 4c, art. 4d ust. 1 i art. 4e ust. 1;
    8) zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci, o których mowa w art. 9g;
    9) organizowanie i przeprowadzanie przetargów dotyczących:
    a) wyłaniania sprzedawców z urzędu,
    b) budowy nowych mocy wytwórczych energii elektrycznej i realizacji przedsięwzięć zmniejszających zapotrzebowanie na energię elektryczną;
    10) kontrolowanie standardów jakościowych obsługi odbiorców oraz kontrolowanie na wniosek odbiorcy dotrzymania parametrów jakościowych paliw gazowych i energii elektrycznej;
    11) kontrolowanie realizacji przez operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub operatora systemu połączonego elektroenergetycznego oraz innych uczestników rynku energii elektrycznej obowiązków wynikających z przepisów rozporządzenia (WE) nr 714/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1228/2003, a także wykonywanie innych obowiązków organu regulacyjnego wynikających z tego rozporządzenia;
    11a) kontrolowanie realizacji obowiązków wynikających z przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1775/2005/WE z dnia 28 września 2005 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego (Dz.Urz. UE L 289 z 3.11.2005) oraz:
    a) zatwierdzanie informacji podawanych do wiadomości publicznej przez operatorów systemów przesyłowych gazowych, o których mowa w art. 6 tego rozporządzenia, oraz wyrażanie zgody na ograniczenie zakresu publikacji tych informacji,
    b) opiniowanie wniosków operatorów systemów przesyłowych gazowych o wykorzystanie przez użytkowników sieci przesyłowych niewykorzystanych zdolności przesyłowych tych sieci, w przypadkach, o których mowa w art. 5 ust. 4 tego rozporządzenia,
    c) zatwierdzanie sposobu wykorzystania przez operatorów systemów przesyłowych gazowych przychodów uzyskiwanych z tytułu udostępniania przez nich niewykorzystanej a zarezerwowanej zdolności sieci przesyłowych;
    12) rozstrzyganie sporów w zakresie określonym w art. 8 ust. 1;
    13) nakładanie kar pieniężnych na zasadach określonych w ustawie;
    14) współdziałanie z właściwymi organami w przeciwdziałaniu praktykom przedsiębiorstw energetycznych ograniczającym konkurencję;
    14a) współdziałanie z organem właściwym w sprawach nadzoru nad rynkiem kapitałowym, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. Nr 157, poz. 1119, z późn. zm.) w zakresie niezbędnym do właściwego wykonywania zadań określonych w ustawie;
    15) ustalanie metod kontroli i podejmowanie działań dla poprawy efektywności przedsiębiorstw energetycznych;
    16) określanie i publikowanie wskaźników i cen wskaźnikowych istotnych dla procesu kształtowania taryf;
    17) publikowanie informacji służących zwiększeniu efektywności użytkowania paliw i energii;
    18) zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczących przedsiębiorstw energetycznych, w tym obliczanie i ogłaszanie w terminie do dnia 31 marca każdego roku:
    a) średnich cen sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji obliczonych oddzielnie dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1-2,
    b) średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym oraz sposób jej obliczenia,
    c) średnich cen sprzedaży ciepła, wytworzonego w należących do przedsiębiorstw posiadających koncesje jednostkach wytwórczych niebędących jednostkami kogeneracji:
    - opalanych paliwami węglowymi,
    - opalanych paliwami gazowymi,
    - opalanych olejem opałowym,
    - stanowiących odnawialne źródła energii
    - w poprzednim roku kalendarzowym;
    19) gromadzenie informacji o projektach inwestycyjnych będących w obszarze zainteresowania Unii Europejskiej i przekazywanie ich do Komisji Europejskiej, w terminie do dnia 15 kwietnia każdego roku, oraz przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji, o których mowa w art. 9c ust. 11;
    19a) przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji, o których mowa w art. 9c ust. 11;
    20) monitorowanie funkcjonowania systemu gazowego i elektroenergetycznego w zakresie:
    a) zasad zarządzania i rozdziału przepustowości połączeń międzysystemowych, z którymi istnieją wzajemne połączenia, we współpracy z właściwymi organami państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
    b) mechanizmów bilansowania systemu gazowego lub systemu elektroenergetycznego i zarządzania ograniczeniami w krajowym systemie gazowym i elektroenergetycznym,
    c) warunków przyłączania podmiotów do sieci i ich realizacji oraz dokonywania napraw tej sieci,
    d) wypełniania obowiązku publikowania przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych informacji dotyczących połączeń międzysystemowych, korzystania z sieci i rozdziału zdolności przesyłowych stronom umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii, z uwzględnieniem konieczności traktowania tych informacji jako poufnych ze względów handlowych,
    e) warunków świadczenia usług magazynowania paliw gazowych, usług skraplania gazu ziemnego oraz innych usług świadczonych przez przedsiębiorstwa energetyczne,
    f) bezpieczeństwa dostarczania paliw gazowych i energii elektrycznej,
    g) wypełniania przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych ich zadań,
    h) wypełniania przez przedsiębiorstwo energetyczne obowiązków wymienionych w art. 44;
    21) wydawanie świadectw pochodzenia, o których mowa w art. 9e ust. 1, i świadectw pochodzenia z kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1, oraz ich umarzanie;
    22) wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub ustawach odrębnych.
    2a. Prezes URE w zakresie, o którym mowa w ust. 2 pkt 19 i 20, w szczególności sporządza raport przedstawiający i oceniający:
    1) warunki podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej;
    2) realizację planów, o których mowa w art. 16 ust. 2a, z uwzględnieniem zamierzeń inwestycyjnych wynikających ze sprawozdania, o którym mowa w art. 15b ust. 3.
    2b. Raport, o którym mowa w ust. 2a, może zawierać także propozycje zmian przepisów określających warunki funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, o których mowa w art. 9 ust. 3, i szczegółowych zasad kształtowania taryf dla energii elektrycznej, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 46 ust. 3, służących rozwojowi zdolności wytwórczych i przesyłowych energii elektrycznej, zgodnie z przyjętą polityką energetyczną państwa, o której mowa w art. 15a, i wnioskami wynikającymi ze sprawozdania, o którym mowa w art. 15b ust. 3.
    2c. Prezes URE przekazuje raport, o którym mowa w ust. 2a, ministrowi właściwemu do spraw gospodarki, co 2 lata, w terminie do dnia 30 czerwca danego roku.
    2d. Raport, o którym mowa w ust. 2a, podlega publikacji w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki.
    3. W sprawach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 5, z wyjątkiem spraw wymienionych w art. 32 ust. 1 pkt 4 i ust. 5, niezbędna jest opinia właściwego miejscowo zarządu województwa.
    4. Nieprzedstawienie przez zarząd województwa opinii w sprawach wymienionych w ust. 2 pkt 1 i 5, w terminie 14 dni od dnia wpłynięcia sprawy do zaopiniowania, jest równoznaczne z wydaniem pozytywnej opinii.
    nie był dotychczas przedmiotem kontroli przed Trybunałem Konstytucyjnym; w związku z powyższym nie istnieje orzeczenie, które potwierdzałoby zgodność takiego zapisu z konstytucją;
  • w związku z nieprawidłowym powiązaniem norm kompetencyjnych z normami określającymi zakres zadań organu administracji pojawia się wątpliwość, jak należy traktować istniejący już przepis art. 23 ust. 2 pkt 3 PrEnerg
    art. 23 PrEnerg
    1. Prezes URE reguluje działalność przedsiębiorstw energetycznych zgodnie z ustawą i polityką energetyczną państwa, zmierzając do równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii.
    2. Do zakresu działania Prezesa URE należy:
    1) udzielanie i cofanie koncesji;
    2) zatwierdzanie i kontrolowanie stosowania taryf paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła pod względem zgodności z zasadami określonymi w art. 44, 45 i 46, w tym analizowanie i weryfikowanie kosztów przyjmowanych przez przedsiębiorstwa energetyczne jako uzasadnione do kalkulacji cen i stawek opłat w taryfach;
    3) ustalanie:
    a) współczynników korekcyjnych określających projektowaną poprawę efektywności funkcjonowania przedsiębiorstwa energetycznego oraz zmianę warunków wykonywania przez to przedsiębiorstwo danego rodzaju działalności gospodarczej,
    b) okresu obowiązywania taryf i współczynników korekcyjnych, o których mowa w lit. a,
    c) wysokości uzasadnionego zwrotu z kapitału, o którym mowa w art. 45 ust. 1 pkt 1, dla przedsiębiorstw energetycznych przedkładających taryfy do zatwierdzenia,
    d) maksymalnego udziału opłat stałych w łącznych opłatach za świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji dla poszczególnych grup odbiorców w taryfach dla paliw gazowych i energii, w przypadkach gdy wymaga tego ochrona interesów odbiorców,
    e) jednostkowych opłat zastępczych, o których mowa w art. 9a ust. 8a,
    f) wskaźnika referencyjnego, o którym mowa w art. 47 ust. 2f;
    3a) opracowywanie wytycznych i zaleceń zapewniających jednolitą formę planów, o których mowa w art. 16 ust. 1;
    4) kontrolowanie wykonania obowiązków, o których mowa w art. 9a;
    4a) kontrolowanie wykonywania obowiązków, o których mowa w art. 49a ust. 1 i 2;
    5) uzgadnianie projektów planów, o których mowa w art. 16;
    6) wyznaczanie operatorów systemu, o których mowa w art. 9h ust. 1, 3 i 9, oraz publikowanie w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki i zamieszczanie na swojej stronie internetowej w Biuletynie Informacji Publicznej informacji o danych adresowych, obszarze działania i okresie, na który zostali wyznaczeni operatorami systemu;
    7) udzielanie i cofanie zwolnienia z obowiązku świadczenia usług, o których mowa w art. 4 ust. 2, art. 4c, art. 4d ust. 1 i art. 4e ust. 1;
    8) zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci, o których mowa w art. 9g;
    9) organizowanie i przeprowadzanie przetargów dotyczących:
    a) wyłaniania sprzedawców z urzędu,
    b) budowy nowych mocy wytwórczych energii elektrycznej i realizacji przedsięwzięć zmniejszających zapotrzebowanie na energię elektryczną;
    10) kontrolowanie standardów jakościowych obsługi odbiorców oraz kontrolowanie na wniosek odbiorcy dotrzymania parametrów jakościowych paliw gazowych i energii elektrycznej;
    11) kontrolowanie realizacji przez operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub operatora systemu połączonego elektroenergetycznego oraz innych uczestników rynku energii elektrycznej obowiązków wynikających z przepisów rozporządzenia (WE) nr 714/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1228/2003, a także wykonywanie innych obowiązków organu regulacyjnego wynikających z tego rozporządzenia;
    11a) kontrolowanie realizacji obowiązków wynikających z przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1775/2005/WE z dnia 28 września 2005 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego (Dz.Urz. UE L 289 z 3.11.2005) oraz:
    a) zatwierdzanie informacji podawanych do wiadomości publicznej przez operatorów systemów przesyłowych gazowych, o których mowa w art. 6 tego rozporządzenia, oraz wyrażanie zgody na ograniczenie zakresu publikacji tych informacji,
    b) opiniowanie wniosków operatorów systemów przesyłowych gazowych o wykorzystanie przez użytkowników sieci przesyłowych niewykorzystanych zdolności przesyłowych tych sieci, w przypadkach, o których mowa w art. 5 ust. 4 tego rozporządzenia,
    c) zatwierdzanie sposobu wykorzystania przez operatorów systemów przesyłowych gazowych przychodów uzyskiwanych z tytułu udostępniania przez nich niewykorzystanej a zarezerwowanej zdolności sieci przesyłowych;
    12) rozstrzyganie sporów w zakresie określonym w art. 8 ust. 1;
    13) nakładanie kar pieniężnych na zasadach określonych w ustawie;
    14) współdziałanie z właściwymi organami w przeciwdziałaniu praktykom przedsiębiorstw energetycznych ograniczającym konkurencję;
    14a) współdziałanie z organem właściwym w sprawach nadzoru nad rynkiem kapitałowym, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. Nr 157, poz. 1119, z późn. zm.) w zakresie niezbędnym do właściwego wykonywania zadań określonych w ustawie;
    15) ustalanie metod kontroli i podejmowanie działań dla poprawy efektywności przedsiębiorstw energetycznych;
    16) określanie i publikowanie wskaźników i cen wskaźnikowych istotnych dla procesu kształtowania taryf;
    17) publikowanie informacji służących zwiększeniu efektywności użytkowania paliw i energii;
    18) zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczących przedsiębiorstw energetycznych, w tym obliczanie i ogłaszanie w terminie do dnia 31 marca każdego roku:
    a) średnich cen sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji obliczonych oddzielnie dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1-2,
    b) średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym oraz sposób jej obliczenia,
    c) średnich cen sprzedaży ciepła, wytworzonego w należących do przedsiębiorstw posiadających koncesje jednostkach wytwórczych niebędących jednostkami kogeneracji:
    - opalanych paliwami węglowymi,
    - opalanych paliwami gazowymi,
    - opalanych olejem opałowym,
    - stanowiących odnawialne źródła energii
    - w poprzednim roku kalendarzowym;
    19) gromadzenie informacji o projektach inwestycyjnych będących w obszarze zainteresowania Unii Europejskiej i przekazywanie ich do Komisji Europejskiej, w terminie do dnia 15 kwietnia każdego roku, oraz przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji, o których mowa w art. 9c ust. 11;
    19a) przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji, o których mowa w art. 9c ust. 11;
    20) monitorowanie funkcjonowania systemu gazowego i elektroenergetycznego w zakresie:
    a) zasad zarządzania i rozdziału przepustowości połączeń międzysystemowych, z którymi istnieją wzajemne połączenia, we współpracy z właściwymi organami państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
    b) mechanizmów bilansowania systemu gazowego lub systemu elektroenergetycznego i zarządzania ograniczeniami w krajowym systemie gazowym i elektroenergetycznym,
    c) warunków przyłączania podmiotów do sieci i ich realizacji oraz dokonywania napraw tej sieci,
    d) wypełniania obowiązku publikowania przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych informacji dotyczących połączeń międzysystemowych, korzystania z sieci i rozdziału zdolności przesyłowych stronom umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii, z uwzględnieniem konieczności traktowania tych informacji jako poufnych ze względów handlowych,
    e) warunków świadczenia usług magazynowania paliw gazowych, usług skraplania gazu ziemnego oraz innych usług świadczonych przez przedsiębiorstwa energetyczne,
    f) bezpieczeństwa dostarczania paliw gazowych i energii elektrycznej,
    g) wypełniania przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych ich zadań,
    h) wypełniania przez przedsiębiorstwo energetyczne obowiązków wymienionych w art. 44;
    21) wydawanie świadectw pochodzenia, o których mowa w art. 9e ust. 1, i świadectw pochodzenia z kogeneracji, o których mowa w art. 9l ust. 1, oraz ich umarzanie;
    22) wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub ustawach odrębnych.
    2a. Prezes URE w zakresie, o którym mowa w ust. 2 pkt 19 i 20, w szczególności sporządza raport przedstawiający i oceniający:
    1) warunki podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania, przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej;
    2) realizację planów, o których mowa w art. 16 ust. 2a, z uwzględnieniem zamierzeń inwestycyjnych wynikających ze sprawozdania, o którym mowa w art. 15b ust. 3.
    2b. Raport, o którym mowa w ust. 2a, może zawierać także propozycje zmian przepisów określających warunki funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, o których mowa w art. 9 ust. 3, i szczegółowych zasad kształtowania taryf dla energii elektrycznej, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 46 ust. 3, służących rozwojowi zdolności wytwórczych i przesyłowych energii elektrycznej, zgodnie z przyjętą polityką energetyczną państwa, o której mowa w art. 15a, i wnioskami wynikającymi ze sprawozdania, o którym mowa w art. 15b ust. 3.
    2c. Prezes URE przekazuje raport, o którym mowa w ust. 2a, ministrowi właściwemu do spraw gospodarki, co 2 lata, w terminie do dnia 30 czerwca danego roku.
    2d. Raport, o którym mowa w ust. 2a, podlega publikacji w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki.
    3. W sprawach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 5, z wyjątkiem spraw wymienionych w art. 32 ust. 1 pkt 4 i ust. 5, niezbędna jest opinia właściwego miejscowo zarządu województwa.
    4. Nieprzedstawienie przez zarząd województwa opinii w sprawach wymienionych w ust. 2 pkt 1 i 5, w terminie 14 dni od dnia wpłynięcia sprawy do zaopiniowania, jest równoznaczne z wydaniem pozytywnej opinii.
    ; interpretacja przepisu jako normy kompetencyjnej umożliwiającej ograniczanie swobody funkcjonowania podmiotów gospodarczych jest bez wątpienia niezgodna z konstytucją – stąd też „uratowanie” konstytucyjności przepisu możliwe jest wtedy, gdy zostanie on zinterpretowany w sposób odmienny od praktyki URE; w przypadku regulowania tematyki w nowym prawie energetycznym ustawodawca powinien jednak – w celu eliminacji wątpliwości interpretacyjnych – w jednoznaczny sposób określić, że przepis zawiera jedynie zadania organu administracyjnego a nie normy kompetencyjne;
  • brak weryfikacji przepisu przez Trybunał Konstytucyjny wynika w chwili obecnej przede wszystkim z niedoskonałości ochrony prawnej podmiotów gospodarczych objętych regulacją; możliwość odwołania od decyzji Prezesa URE i tym samym wyczerpanie drogi sądowej – co stanowi przesłankę konieczną dla wniesienia skargi konstytucyjnej – jest możliwością praktycznie iluzoryczną, gdyż przedsiębiorstwa z reguły są w postępowaniu administracyjnym stawiane przed wybór albo akceptacji bezprawnej praktyki regulatora albo rezygnacji z jakiegokolwiek dostosowania cen przedsiębiorstwa do zmieniających się warunków działalności;
  • mimo tak trudnej sytuacji proceduralnej coraz częściej pojawiają się głosy, aby przepis ten – jeśli nie zostanie on zmieniony w ramach nowelizacji prawa energetycznego – w najbliższej przyszłości przed Trybunałem Konstytucyjnym podważyć.

W związku z powyższym wskazane jest skorygowanie przepisu art. 180 Projektu i zredagowanie w sposób, który wykluczy możliwość stosowania jego zapisów jako norm kompetencyjnych. Zamiast takich zapisów wskazane jest natomiast podanie kryteriów, które pozwolą przynajmniej w przybliżeniu określić wielkości parametrów oddawanych w ręce regulatora (współczynniki korekcyjne, wysokość zwrotu z kapitału i związane z nią tudzież konieczne przy jego wyliczaniu parametry).


D. Zasady tworzenia cen
Pewnych, po części dość istotnych zmian dokonano w zakresie regulacji cen ciepła. Proponowane jeszcze w projekcie z grudnia 2001 roku uproszczenia procedury wdrażania cen ciepła były uzależnione od efektywności (głównie ekonomicznej) przedsiębiorstwa. W chwili obecnej Projekt przewiduje również dwutorowy system tworzenia cen ciepła, który należy naświetlić nieco bliżej.
1. Możliwe tryby tworzenia cen

2. Tryb uproszczony w przypadku ograniczonego wzrostu cen


E. Zapisy w projekcie, których zabrakło
Projekt nie zawiera, niestety, żadnych zapisów, które stanowiłyby zachętę do poprawiania efektywności ekonomicznej. Przykładem takiego, możliwego do wdrożenia stosunkowo małym nakładem pracy, mechanizmu mogłaby być premia efektywnościowa w taryfach, którą przedsiębiorstwo mogłoby kalkulować jako koszt uzasadniony. Premia taka przysługiwałaby w sytuacji, w której przedsiębiorstwo w zakresie kosztów działalności (na które ma wpływ) wykazałoby ich redukcję. Na tym przykładzie widać, że polski ustawodawca najwyraźniej nie potrafi wysunąć prostych, efektywnych i nawet politycznie wskazanych propozycji, jeśli wykraczają one poza "mainstream" politycznej dyskusji...


F. Uwagi Końcowe
Powyższe rozważania nie obejmują szeregu innych, również istotnych kwestii - przykładowo reguł przyłączania podmiotów do sieci ciepłowniczej itp.
Na tej stronie nie ma komentarzy