Wersja [14830]
To jest stara wersja Posiadanie utworzona przez MarcinKrzymuski, 2011-10-17 00:32:27.
Posiadanie
instytucja prawa rzeczowego przewidziana w art. 336 KC
art. 336 KC
Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).
i nast.
Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).
A. Pojęcie "posiadania"
Pomijając wszelkie spory doktrynalne, należy uznać, iż posiadanie to stan faktycznego władania rzeczą, sprawowany w sposób odpowiadający treści określonego prawa podmiotowego (bezwzględnego lub względnego) (DoliwaPrawoRzeczowe, 2004, nb. 920). Nie jest to więc prawo rzeczowe w ujęciu podmiotowym, lecz pewna sytuacja o charakterze faktycznym, charakteryzująca się sprawowaniem władztwa nad rzeczą. Niemniej jednak sytuacja ta jest na tyle ważka, gdyż przepisy prawa rzeczowego (w znaczeniu przedmiotowym) wiążą z nią określone konsekwencje prawne (domniemania, możliwość zasiedzenia itp.).
B. Elementy posiadania
Na posiadanie składają się element obiektywny (corpus posessions) i subiektywny (animus rem sibi habendi). Animus w przypadku posiadania polega na zamiarze posiadania rzeczy dla siebie (inaczej w przypadku dzierżenia).
1. Corpus posessionis
Element obiektywny polega na możliwości faktycznego korzystania z rzeczy. Efektywne korzystanie z rzeczy nie jest bowiem wymagane. Stąd też posiadanie rzeczy ma miejsce wówczas, gdy władający może używać rzeczy, pobierać z niej pożytki, przekształcać, a nawet ją zniszczyć, a więc zachowywać się względem niej jak właściciel (por. uchwała SN z 26.10.2007, III CZP 30/07, str. 12).
2. Animus possidendi
Zamiar władania rzeczą dla siebie przejawia się w podejmowaniu czynności wskazujących na to, że posiadacz traktuje rzecz jak własną, wobec której przysługuje mu nieograniczona sfera dyspozycji (uchwała SN z 26.10.2007, III CZP 30/07, str. 13). To, czy animus rem sibi habendi zachodzi ocenia się z perspektywy otoczenia posiadającego (ujęcie obiektywne).
Animus nie wymaga posiadania zdolności do czynności prawnych, gdyż chodzi o wolę sprawowania faktycznego władztwa. Animus nie jest więc wolą w rozumieniu prawnym (wola związania skutkami czynności prawnej) ale wolą w rozumieniu naturalnym. Posiadaczami mogą być więc również osoby nie posiadające (pełnej) zdolności do czynności prawnych. Ważne jest natomiast, aby osoby te posiadania i wyrażania faktycznej woli. Nie mają takiej woli np. osoby nieprzytomne albo z innych powodów nieświadome.
Wola posiadania przejawia się także w tym, że posiadaniem objęte są rzeczy znajdujące się w zakresie oddziaływania posiadacza, nawet jeżeli o nich dokładnie nie wie (wola o charakterze generalnym).
Ponieważ posiadanie wywołuje skutki w sferze prawnej, konieczny jest przymiot zdolności prawnej.
Element obiektywny polega na możliwości faktycznego korzystania z rzeczy. Efektywne korzystanie z rzeczy nie jest bowiem wymagane. Stąd też posiadanie rzeczy ma miejsce wówczas, gdy władający może używać rzeczy, pobierać z niej pożytki, przekształcać, a nawet ją zniszczyć, a więc zachowywać się względem niej jak właściciel (por. uchwała SN z 26.10.2007, III CZP 30/07, str. 12).
2. Animus possidendi
Zamiar władania rzeczą dla siebie przejawia się w podejmowaniu czynności wskazujących na to, że posiadacz traktuje rzecz jak własną, wobec której przysługuje mu nieograniczona sfera dyspozycji (uchwała SN z 26.10.2007, III CZP 30/07, str. 13). To, czy animus rem sibi habendi zachodzi ocenia się z perspektywy otoczenia posiadającego (ujęcie obiektywne).
Animus nie wymaga posiadania zdolności do czynności prawnych, gdyż chodzi o wolę sprawowania faktycznego władztwa. Animus nie jest więc wolą w rozumieniu prawnym (wola związania skutkami czynności prawnej) ale wolą w rozumieniu naturalnym. Posiadaczami mogą być więc również osoby nie posiadające (pełnej) zdolności do czynności prawnych. Ważne jest natomiast, aby osoby te posiadania i wyrażania faktycznej woli. Nie mają takiej woli np. osoby nieprzytomne albo z innych powodów nieświadome.
Wola posiadania przejawia się także w tym, że posiadaniem objęte są rzeczy znajdujące się w zakresie oddziaływania posiadacza, nawet jeżeli o nich dokładnie nie wie (wola o charakterze generalnym).
Ponieważ posiadanie wywołuje skutki w sferze prawnej, konieczny jest przymiot zdolności prawnej.
a. posiadanie przez osoby prawne
Osoby prawne wykonują posiadanie przez swoje organy (por. art. 38 KC
b. posiadanie przez ułomne osoby prawne
Ułomna osoba prawne (art. 331 KC
c. posiadanie przez spółkę cywilną
Spółka cywilna nie może być posiadaczem, z uwagi na brak zdolności prawnej. Nie istnieje w prawie polskim również wspólność posiadania (jako emanacja wspólności łącznej majątku wspólników). Stąd też problematyczne jest to, czy wspólnicy mogą być współposiadaczami przedmiotów wchodzących do wspólnego majątku wspólników. Nie jest również jasne wykonywanie posiadania w razie umownego ograniczenia zakresu reprezentowania spółki (art. 866 KC
Osoby prawne wykonują posiadanie przez swoje organy (por. art. 38 KC
art. 38 KC
Osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie.
). Ważne jest aby osoba fizyczna będąca organem albo członkiem organu kolegialnego sprawowała władztwo w zakresie kompetencji należących do tego organu. Sytuacja ta przypomina więc dzierżenie. Skutki posiadania dotyczą bezpośrednio osoby prawnej. Należy jednak mieć na uwadze charakter normy, z której te skutki wynikają, gdyż nie zawsze jest możliwe zastosowanie jej wobec osób prawnych.Osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie.
b. posiadanie przez ułomne osoby prawne
Ułomna osoba prawne (art. 331 KC
art. 331 KC
§ 1. Do jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych.
§ 2. Jeżeli przepis odrębny nie stanowi inaczej, za zobowiązania jednostki, o której mowa w § 1, odpowiedzialność subsydiarną ponoszą jej członkowie; odpowiedzialność ta powstaje z chwilą, gdy jednostka organizacyjna stała się niewypłacalna.
) wykonuje posiadanie przez organy zarządzające.§ 1. Do jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych.
§ 2. Jeżeli przepis odrębny nie stanowi inaczej, za zobowiązania jednostki, o której mowa w § 1, odpowiedzialność subsydiarną ponoszą jej członkowie; odpowiedzialność ta powstaje z chwilą, gdy jednostka organizacyjna stała się niewypłacalna.
c. posiadanie przez spółkę cywilną
Spółka cywilna nie może być posiadaczem, z uwagi na brak zdolności prawnej. Nie istnieje w prawie polskim również wspólność posiadania (jako emanacja wspólności łącznej majątku wspólników). Stąd też problematyczne jest to, czy wspólnicy mogą być współposiadaczami przedmiotów wchodzących do wspólnego majątku wspólników. Nie jest również jasne wykonywanie posiadania w razie umownego ograniczenia zakresu reprezentowania spółki (art. 866 KC
art. 866 KC
W braku odmiennej umowy lub uchwały wspólników każdy wspólnik jest umocowany do reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw.
). Można rozważyć, czy posiadanie przedmiotów należących do wspólnego majątku wspólników mogą wykonywać wówczas tylko osoby, którym prawo do reprezentacji zostało przyznane.W braku odmiennej umowy lub uchwały wspólników każdy wspólnik jest umocowany do reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw.
C. Przedmiot posiadania
Przedmiotem posiadania jest z reguły rzecz, zarówno w całości jak i w części. Ponadto z mocy art. 352 KC
art. 352 KC
§ 1. Kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności.
§ 2. Do posiadania służebności stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy.
przedmiotem posiadania może być również służebność. § 1. Kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności.
§ 2. Do posiadania służebności stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy.
Jeden przedmiot może być przedmiotem posiadania przez kilka osób (współposiadanie, por. art. 206 KC
art. 206 KC
Każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaczem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli.
). Każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaczem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli.
D. Instytucje pokrewne
Posiadanie należy odróżnić od dzierżenia oraz władztwa prekaryjnego. Żadne z nich nie jest rodzajem posiadania, lecz innym sposobem faktycznego władania rzeczą.
E. Zagadnienia powiązane z posiadaniem
Z posiadaniem wiążą się następujące zagadnienia:
- rodzaje posiadania,
- domniemania związane z posiadaniem,
- nabycie posiadania,
- utrata posiadania,
- ochrona posiadania.
CategoryLeksykonP CategoryPosiadanie CategoryZasiedzenie
Na tej stronie nie ma komentarzy
