Wersja [18285]
To jest stara wersja EnergetykaNiemcyKogeneracja utworzona przez WojciechLisiewicz, 2013-07-14 12:35:42.
Regulacja kogeneracji w Niemczech
A. Wprowadzenie
Ciepłownictwo nie podlega w Niemczech co do zasady - inaczej niż w Polsce - regulacji. Jednak wsparcie produkcji energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu podlega systemowi preferencji, co wynika po części z wytycznych prawa europejskiego, ale po części również z woli wspierania efektywnych technologii kogeneracyjnych samego niemieckiego ustawodawcy.
B. Ramy regulacyjne - źródła prawa
Podstawowym aktem prawnym, w którym uregulowano w Niemczech system wsparcia wytwarzania energii elektrycznej w skojarzeniu z ciepłem jest ustawa o zachowaniu, modernizacji i rozbudowie kogeneracji (Ustawa o kogeneracji) [1], określana poniżej w skrócie KWKG. Ustawa ta podlegała w ostatnich latach wielu gruntownym zmianom. W pewnym okresie sygnalizowano nawet rezygnację ze wsparcia kogeneracji, jednak z oczywistych względów oraz z powodu nacisku również z Unii Europejskiej system wsparcia nadal istnieje i zdaje się w ostatnich latach stabilizować na wysokim poziomie. Warto wskazać w tym miejscu, że w ostatnim czasie dokonano przykładowo podwyższenia dodatków kogeneracyjnych dla nowych źródeł podlegających od 2013 roku systemowi handlu CO2. Zachowanie systemu preferencji i nawet jego rozbudowa są skutkiem ewaluacji zakresu wytwarzania energii elektrycznej z kogeneracji w Niemczech, która wykazała w ostatnich latach, że zakładany przyrost mocy z kogeneracji (25 % do 2020 roku) nie zostanie prawdopodobnie osiągnięty [2], jeśli system preferencji nie zostanie rozbudowany. Dlatego też w roku 2012 system wsparcia został nieco poszerzony i zmieniony.
C. System wsparcia - przegląd mechanizmów KWKG
We wskazanym powyżej akcie prawnym (KWKG) zawarty jest system wsparcia złożony z szeregu mechanizmów oddziałujących na różne zakresy działalności przedsiębiorstw energetycznych powiązane z kogeneracją - nie tylko na samo wytwarzanie energii elektrycznej w skojarzeniu z ciepłem. Poniżej zostanie przedstawiony ogólny kształt systemu wsparcia ze wskazaniem poszczególnych jego mechanizmów w skrócie. W następnym rozdziale najważniejsze mechanizmy systemu zostaną przedstawione nieco bliżej.
Mechanizm wsparcia wytwarzania energii elektrycznej w skojarzeniu z ciepłem jest w niemieckim prawie oparty o szereg praw i obowiązków uczestników rynku energii. Są to:
- obowiązek przyłączenia, odbioru i wynagrodzenia energii elektrycznej, § 4 KWKG;
- dodatek do ceny energii elektrycznej, § 5 KWKG (wysokość dodatku uregulowano w § 7);
- dopłaty do rozbudowy sieci ciepłowniczej, § 5a KWKG (dopłaty obejmują również rozbudowę sieci dystrybucji chłodu oraz magazyny ciepłą czy chłodu, § 5b).
Obowiązek przyłączenia źródła kogeneracyjnego do sieci elektroenergetycznej na mocy § 4 KWKG i obowiązek odbioru i wynagrodzenia energii elektrycznej z takiego źródła mają charakter bezwarunkowy i nie podlegają żadnym ograniczeniom. Natomiast dodatki do ceny energii elektrycznej z kogeneracji, które określono w § 5 KWKG, podlegają pewnym ograniczeniom, w szczególności wymagają one dopuszczenia danego źródła do systemu w rozumieniu § 6 KWKG. Systemowo zupełnie odmienny charakter ma ponadto system dopłat do rozbudowy sieci ciepłowniczych jako elementu zapewniającego zbyt produktu "odpadowego" kogeneracji (ciepła), ponieważ beneficjentem w tym zakresie nie jest producent energii elektrycznej i ciepła, a operator sieci ciepłowniczej.
D. Informacje nt. poszczególnych mechanizmach wsparcia
1. Obowiązek przyłączenia, odbioru i wynagrodzenia energii elektrycznej, § 4 KWKG
Producenci energii elektrycznej w skojarzeniu korzystają z przywileju § 4 KWKG, który przewiduje obowiązek przyłączenia do sieci elektroenergetycznej ich źródła i pierwszeństwo zarówno w zakresie przyłączenia jak i odbioru energii elektrycznej wyprodukowanej w takim źródle. Przepis wyjaśnia jednocześnie, że przywilej operatora źródła kogeneracyjnego jest równy rangą z przywilejami operatorów źródeł OZE. W ten sposób niemiecki ustawodawca pokazuje, że wsparcie kogeneracji jest z punktu widzenia interesu publicznego tak samo istotne, jak wspieranie rozbudowy produkcji energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii. Również w pozostałych mechanizmach ustawy zasada ta została urzeczywistniona.
Zasada priorytetowego przyłączenia i odbioru energii elektrycznej ze źródeł kogeneracyjnych oparta jest w ustawie o mechanizmy ustawy o OZE - przepis odsyła bezpośrednio do odpowiednich regulacji tej ustawy (§ 4 ust. 1 zd. 2 KWKG w zw. z §§ 5 i nast. EEG [3]). Oznacza to, że:
2. Premia kogeneracyjna
Z finansowego punktu widzenia najistotniejszym bodźcem zachęcającym do stosowania źródeł kogeneracyjnych jest premia kogeneracyjna przewidziana w § 5 KWKG i co do jej wysokości uregulowana w § 7 KWKG. Przepis ten zmieniał się na przestrzeni lat wielokrotnie, przy czym w ostatnim czasie - ze względu na wskazane powyżej prognozy zbyt powolnej rozbudowy kogeneracji z punktu widzenia niemieckiego ustawodawcy - stawki zostały zasadniczo nieco podwyższone. Konkretne stawki zależą od kilku czynników - przede wszystkim od technologii wytwarzania (szczególne preferencje dotyczą również ogniw paliwowych) oraz od mocy źródła.
(1) Betreiber kleiner KWK-Anlagen mit einer elektrischen Leistung bis 50 Kilowatt nach § 5 Absatz 1 Satz 1 Nummer 1 sowie Betreiber von Brennstoffzellen nach § 5 Absatz 1 Satz 1 Nummer 2, die nach dem 19. Juli 2012 und bis zum 31. Dezember 2020 in Dauerbetrieb genommen worden sind, haben für KWK-Strom einen Anspruch auf Zahlung eines Zuschlags in Höhe von 5,41 Cent pro Kilowattstunde wahlweise für einen Zeitraum von zehn Jahren oder für die Dauer von 30 000 Vollbenutzungsstunden ab Aufnahme des Dauerbetriebs der Anlage. Das Recht zur Wahl zwischen einer an Jahren und einer an Vollbenutzungsstunden orientierten Förderung im Sinne von Satz 1 erlischt mit der Stellung des Antrags auf Zulassung bei der zuständigen Stelle oder im Fall der Zulassung durch Allgemeinverfügung mit der Anzeige unter Nutzung einer der genannten Optionen.
(2) Betreiber kleiner KWK-Anlagen nach § 5 Absatz 1 Satz 1 Nummer 1 mit einer elektrischen Leistung von mehr als 50 Kilowatt, die nach dem 19. Juli 2012 und bis zum 31. Dezember 2020 in Dauerbetrieb genommen worden sind, haben ab Aufnahme des Dauerbetriebs einen Anspruch auf Zahlung eines Zuschlags für KWK-Strom für 30 000 Vollbenutzungsstunden. Kleine KWK-Anlagen nach Satz 1 mit einer elektrischen Leistung von mehr als 50 Kilowatt bis zu 2 Megawatt erhalten für den Leistungsanteil bis 50 Kilowatt einen Zuschlag in Höhe von 5,41 Cent pro Kilowattstunde, für den Leistungsanteil zwischen 50 und 250 Kilowatt einen Zuschlag in Höhe von 4 Cent pro Kilowattstunde und für den Leistungsanteil über 250 Kilowatt einen Zuschlag von 2,4 Cent pro Kilowattstunde.Producenci energii elektrycznej w skojarzeniu korzystają z przywileju § 4 KWKG, który przewiduje obowiązek przyłączenia do sieci elektroenergetycznej ich źródła i pierwszeństwo zarówno w zakresie przyłączenia jak i odbioru energii elektrycznej wyprodukowanej w takim źródle. Przepis wyjaśnia jednocześnie, że przywilej operatora źródła kogeneracyjnego jest równy rangą z przywilejami operatorów źródeł OZE. W ten sposób niemiecki ustawodawca pokazuje, że wsparcie kogeneracji jest z punktu widzenia interesu publicznego tak samo istotne, jak wspieranie rozbudowy produkcji energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii. Również w pozostałych mechanizmach ustawy zasada ta została urzeczywistniona.
Zasada priorytetowego przyłączenia i odbioru energii elektrycznej ze źródeł kogeneracyjnych oparta jest w ustawie o mechanizmy ustawy o OZE - przepis odsyła bezpośrednio do odpowiednich regulacji tej ustawy (§ 4 ust. 1 zd. 2 KWKG w zw. z §§ 5 i nast. EEG [3]). Oznacza to, że:
- operator sieci elektroenergetycznej musi przyłączyć źródło do sieci w najdogodniejszym dla niego miejscu; jeśli wyznaczy on jednak jakiekolwiek inne miejsce przyłączenia do sieci, to musi on (operator sieci) ponieść wszystkie dodatkowe koszty związane z tym odmiennym miejscem dla przyłączenia, § 5 EEG;
- w przypadku niewystarczającej przepustowości sieci źródła kogeneracyjne korzystają z pierwszeństwa w identycznym zakresie, jak ma to miejsce w przypadku źródeł pozyskujących energię z OZE, § 11 EEG; podmiot pracujący zatem przy pomocy źródła kogeneracyjnego ma zatem większą pewność, że wyprodukowana przez niego energia zostanie odebrana;
- operator sieci elektroenergetycznej musi nie tylko energię odebrać, ale również zapłacić za nią; producent operujący źródłem kogeneracyjnym nie musi zatem nawet przejmować się bilansowaniem energii dostarczonej do sieci ani też jej zbytem.
2. Premia kogeneracyjna
Z finansowego punktu widzenia najistotniejszym bodźcem zachęcającym do stosowania źródeł kogeneracyjnych jest premia kogeneracyjna przewidziana w § 5 KWKG i co do jej wysokości uregulowana w § 7 KWKG. Przepis ten zmieniał się na przestrzeni lat wielokrotnie, przy czym w ostatnim czasie - ze względu na wskazane powyżej prognozy zbyt powolnej rozbudowy kogeneracji z punktu widzenia niemieckiego ustawodawcy - stawki zostały zasadniczo nieco podwyższone. Konkretne stawki zależą od kilku czynników - przede wszystkim od technologii wytwarzania (szczególne preferencje dotyczą również ogniw paliwowych) oraz od mocy źródła.
(1) Betreiber kleiner KWK-Anlagen mit einer elektrischen Leistung bis 50 Kilowatt nach § 5 Absatz 1 Satz 1 Nummer 1 sowie Betreiber von Brennstoffzellen nach § 5 Absatz 1 Satz 1 Nummer 2, die nach dem 19. Juli 2012 und bis zum 31. Dezember 2020 in Dauerbetrieb genommen worden sind, haben für KWK-Strom einen Anspruch auf Zahlung eines Zuschlags in Höhe von 5,41 Cent pro Kilowattstunde wahlweise für einen Zeitraum von zehn Jahren oder für die Dauer von 30 000 Vollbenutzungsstunden ab Aufnahme des Dauerbetriebs der Anlage. Das Recht zur Wahl zwischen einer an Jahren und einer an Vollbenutzungsstunden orientierten Förderung im Sinne von Satz 1 erlischt mit der Stellung des Antrags auf Zulassung bei der zuständigen Stelle oder im Fall der Zulassung durch Allgemeinverfügung mit der Anzeige unter Nutzung einer der genannten Optionen.
(3) Betreiber sehr kleiner KWK-Anlagen sowie Betreiber von Brennstoffzellen mit einer elektrischen Leistung von bis zu 2 Kilowatt, die ab dem Inkrafttreten dieses Gesetzes in Betrieb genommen werden, können sich auf Antrag vom Netzbetreiber vorab eine pauschalierte Zahlung der Zuschläge für die Erzeugung von KWK-Strom für die Dauer von 30 000 Vollbenutzungsstunden auszahlen lassen. Der Netzbetreiber ist in diesem Fall verpflichtet, die entsprechende Summe innerhalb von zwei Monaten nach Antragstellung auszuzahlen. Mit Antragstellung erlischt die Möglichkeit des Betreibers zur Einzelabrechnung der erzeugten Strommenge.
(4) Betreiber von hocheffizienten Neuanlagen nach § 5 Absatz 2, die nach dem 19. Juli 2012 und bis zum 31. Dezember 2020 in Dauerbetrieb genommen worden sind, haben ab Aufnahme des Dauerbetriebs einen Anspruch auf Zahlung eines Zuschlags für KWK-Strom für 30 000 Vollbenutzungsstunden. Der Zuschlag beträgt für den Leistungsanteil bis 50 Kilowatt 5,41 Cent pro Kilowattstunde, für den Leistungsanteil zwischen 50 und 250 Kilowatt 4 Cent pro Kilowattstunde, für den Leistungsanteil von 250 Kilowatt bis 2 Megawatt 2,4 Cent pro Kilowattstunde und für den Leistungsanteil über 2 Megawatt 1,8 Cent pro Kilowattstunde. Ab dem 1. Januar 2013 erhöht sich der Zuschlag für KWK-Anlagen im Anwendungsbereich des Treibhausgas-Emissionshandelsgesetzes, die ab diesem Datum in Dauerbetrieb genommen worden sind, um weitere 0,3 Cent pro Kilowattstunde.
E. Kontrola systemu wsparcia przez Komisję Europejską (zakazana pomoc państwa?)
Co istotne - ani system stałych premii (kogeneracja) ani też stałych wynagrodzeń (OZE) nie były dotychczas podważane jako niedopuszczalna z punktu widzenia prawa europejskiego pomoc państwa. Krytykowane było jak najbardziej zwalnianie poszczególnych podmiotów (przedsiębiorstwa energochłonne) z ponoszenia kosztów OZE czy kogeneracji - sam system refinansowania preferencji dla OZE i kogeneracji przez odbiorców energii nie podlegał dotychczas jakiejkolwiek notyfikacji przed KE [4].
Ostatnie zmiany - uzasadnienie [2].
[1] Niem.: Gesetz für die Erhaltung, die Modernisierung und den Ausbau der Kraft-Wärme-Kopplung (Kraft-Wärme-Kopplungsgesetz). Ustawa określana jest skrótem "KWKG"; aktualna wersja ustawy wraz z kompletnymi danymi źródłowymi dostępna jest w internecie pod adresem http://www.gesetze-im-internet.de/kwkg_2002/BJNR109200002.html .
[2] Drucksache 17/8801, 17. Wahlperiode des BT, strona 1/2, http://dip21.bundestag.de/dip21/btd/17/088/1708801.pdf .
[3] Niemiecka ustawa o OZE, w sieci pod adresem: http://www.gesetze-im-internet.de/eeg_2009/ , w skrócie określana jako "EEG".
[4] Por. przykładowo informację z 2001/2002 roku (http://www.sfv.de/lokal/mails/kw/eukomsbh.htm) oraz aktualną dyskusję w prasie w dzienniku Handelsblatt.
Na tej stronie nie ma komentarzy
