Likwidacja granic w regionach przygranicznych - Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej (EUWT) jako instrument współpracy terytorialnej jednostek samorządu terytorialnego w Europie

Rzeczpospolita - zarys

Konstytucja RP, rozdział I

A. Uwagi ogólne
W rozdziale I zatytułowanym "Rzeczpospolita" Ustrojodawca zamieścił zasady ustroju politycznego i gospodarczego państwa. W artykułach tego rozdziału zostały określone pewne idee przewodnie, którymi kierowali się autorzy usatwy zasadniczej (naczelne zasady Konstytucji). Te idee przewodnie są rowijane i konkretyzowane w dalszych rozdziałach Konstytucji.

B. Katalog zasad
W rozdziale I został zawarty katalog zasad dotyczących ustroju politycznego, a także gospodarczego III RP.

1. art. 1 Konstytucja

art. 1 Konstytucja
Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli.

[schowaj]

Cytowany artykuł jest normatywnym stwierdzeniem faktu podkreślonego w preambule.

2. art. 2 Konstytucja

art. 2 Konstytucja
Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej.

[schowaj]

Wyrażona w tym artykule zasada demokratycznego państwa prawnego wyznacza kierunki rozwoju ustroju państwa. Została w niej wyrażona wola, aby państwo było rządzone prawem. Zgodnie z ta zasadą działalność wszystkich instytucji państwowych opiera się na prawie, które określa zarazem kompetencje tego organu i wyznacza granioce jego działalności.

3. art. 3 Konstytucja

art. 3 Konstytucja
Rzeczpospolita Polska jest państwem jednolitym.

[schowaj]

W mysl tego przepisu Polska jest państwem unitarnym, traktowanym jako jednen podmiot.

4. art. 4 Konstytucja

art. 4 Konstytucja
1. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu.
2. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio.

[schowaj]

W świetle postanowień Konstytucji władzę państwową w Polsce sprawuje Naród, tj. ogół obywateli naszego państwa. Należy zwrócić uwagę, iż podstawą przynalżności do Narodu w rozumieniu amwaianego artykułu jest fakt posiadania obywatelstwa polskiego.
Ustęp drugi analizowanego artykułu wskazuje podstawowe formy sprawowania władzy przez Naród, mianowicie:

• formą bezpośrednią - w drodze referendum (forma ta zastrzeżona jest do rozstrzygania spraw szczególnej wagi państwowej lub liokalnej),
• formą pośrednią - w drodze wybieranych przez społeczeństwo przedstawicieli Sejmu i Senatu (zasadnicza forma sprawowania władzy).

5. art. 5 Konstytucja

art. 5 Konstytucja
Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.

[schowaj]

Artykuł 5 określa funkcję państwa, czyli zasadnicze kierunki rozwoju i cele jego działania. Fundamentalną funkcja jest bez wątpienia strzeżenie niepodległości i nienaruszalności terytorium RP, gdyż jej realizacja umożliwia wykonywanie pozostałych wymienionych w treści tego artykułu funkcji.

6. art. 6 Konstytucja

art. 6 Konstytucja
1. Rzeczpospolita Polska stwarza warunki upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury, będącej źródłem tożsamości narodu polskiego, jego trwania i rozwoju.
2. Rzeczpospolita Polska udziela pomocy Polakom zamieszkałym za granicą w zachowaniu ich związków z narodowym dziedzictwem kulturalnym.

[schowaj]

Omawiany artykuł wprowadza dwa rodzaje aktywności państwa w zakresie dziedzictwa kulturalnego:

• upowszechnianie dóbr kultury,
• gwarancja równego dostępu do dóbr kultury.

Ponadto ust. 2 zobowiązuje RP do udzielenia pomocy Polakom zamieszkałym poza granicami w zachowaniu ich związku z narodowym dziedzictwem kulturalnym.

7. art. 7 Konstytucja

art. 7 Konstytucja
Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.

[schowaj]

Treść tego artykułu ściśle koresponduje z zasadą demokratycznego państwa prawnego, o której mowa w art. 2 Konstytucja. W pństwie demokratycznym organy władzy publicznej mogą zostać utworzone wyłącznie na podstawie prawnej, a poszczególne normy prawne określają ich kompetencje, zadania oraz tryb postępowania, stanowiąc zarazem granice ich działalności.

8. art. 8 Konstytucja

art. 8 Konstytucja
1. Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej.

[schowaj]

Konstytucja jest najważniejszym aktem w systemie źródeł prawa krajowego. To ona jest źródłem wszystkich innych aktów prawnych - tzn. określa ich rodzaje, zakres obowiązywania, zasady i tryb stanowienia. Oznacza to, że w hierarchii aktów prawnych w państwie zajmuje ona najwyższe miejsce, a normy prawne w niej zawarte mają najwyższą moc prawną. Konsekwencją takiego założenia jest wymóg, by ogół norm prawnych obowiązujących w polskim porządku prawnym był zgodny z postanowieniami Konstytucji. Kontrolę przestrzegania zasady nadrzędności Konstytucji sprawuje Trybunał Konstytucyjny, którego rolę i zadania określa rozdział VIII Konstytucji.
Ustęp 2 omawianego artykułu wprowadza zasadę bezpośredniego stosowania przepisów Konstytucji (reguła ogólna). Wyjątki od tej regułym przewiduje sama Konstytucja ("chyba że Konstytucja stanowi inaczej"). Chodzi tu o przypadki, w których przepis Konstytucji uzależnia uregulowanie okreśłonej kwestii od wydania przez palament odpowiedniej ustawy (por. np. art. 15 ust. 2).

9. art. 9 Konstytucja

art. 9 Konstytucja
Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego.

[schowaj]

Z treści cytownego artykułu wynika, że parlament w toku swej działalności ustawodawczej jest związany treścią zawartych i ratyfikowanych przez Polskę umów międzynarodowych. W hierarchii źródeł prawa umowy międzynarodowe znalazły się wyżej niż ustawy (por. art. 87 Konstytucja).

---

CategoryPrawoKonstytucyjne