Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Wersja [2593]

To jest stara wersja WymagalnoscRoszczenia utworzona przez MarcinKrzymuski, 2008-06-18 12:20:55.

 

Wymagalność świadczenia

definicja i inne zagadnienia związane z wymagalnością świadczenia

A. Definicja
Wymagalność roszczenia oznacza zaktualizowanie się obowiązku świadczenia (RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, wyd. 6., nb. 724). Wierzyciel ma więc prawną możliwość żądania zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności, zaś dłużnik jest zobowiązany spełnić świadczenie.

B. Termin wymagalności
Zasadą jest, że świadczenie staje się wymagalne z chwilą nadejścia terminu jego spełnienia (por. RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, wyd. 6., nb. 724).

1. Zasady ustalania terminu spełnienia świadczenia
Ustalenie terminu wymagalności następuje wg reguł określonych w art. 455 KC
art. 455 KC
Jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.
. Wynika z niego, iż termin spełenia świadczenia zależy od tego, czy mamy do czynienia ze zobowiązaniem terminowym czy też bezterminowym.

a. zobowiązania terminowe
Zgodnie z nim o tym, że zaktualizował się obowiązek świadczenia decyduje przede wszystkim treść czynności prawnej. Oznacza to więc pierwszeństwo woli stron w określaniu terminów spełnienia świadczenia. Oczywiście i tutaj ma zastosowanie ograniczenie wynikające z art. 3531 KC
art. 3531 KC
Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
. Określenie przez strony terminu wykonania świadczenia powoduje, iż mamy do czynienia z tzw. zobowiązaniem terminowym.
W razie braku odpowiednich postanowień umownych o terminie spełnienia świadczenia decyduje charakter zobowiązania.
W tym wypadku należy sięgnąć do regulacji ustawowych. W niektórych przepisach KC przewidziano bowiem szczególne regulacje dotyczące wymagalności świadczeń, zob. np. art. 669 § 2 KC
art. 669 KC
§ 1. Najemca obowiązany jest uiszczać czynsz w terminie umówionym.
§ 2. Jeżeli termin płatności czynszu nie jest w umowie określony, czynsz powinien być płacony z góry, a mianowicie: gdy najem ma trwać nie dłużej niż miesiąc - za cały czas najmu, a gdy najem ma trwać dłużej niż miesiąc albo gdy umowa była zawarta na czas nie oznaczony - miesięcznie, do dziesiątego dnia miesiąca.
czy art. 7613 § 3 KC
art. 7613 KC
§ 1. W braku odmiennego postanowienia umowy agencyjnej agent nabywa prawo do prowizji z chwilą, w której dający zlecenie powinien był, zgodnie z umową z klientem, spełnić świadczenie albo faktycznie je spełnił, albo też swoje świadczenie spełnił klient. Jednakże strony nie mogą umówić się, że agent nabywa prawo do prowizji później niż w chwili, w której klient spełnił świadczenie albo powinien był je spełnić, gdyby dający zlecenie spełnił świadczenie.
§ 2. Jeżeli umowa zawarta pomiędzy dającym zlecenie i klientem ma być wykonywana częściami, agent nabywa prawo do prowizji w miarę wykonywania tej umowy.
§ 3. Roszczenie o zapłatę prowizji staje się wymagalne z upływem ostatniego dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym agent nabył prawo do prowizji. Postanowienie umowy mniej korzystne dla agenta jest nieważne.
. Zobowiązania, w których o terminie spełnienia świadczenia decyduje charakter zobowiązania, również określa się jako zobowiązania terminowe (Wiśniewski w: BieniekKomentarzKC, wyd. 6., art. 455 uw. nr 1).

b. zobowiązania bezterminowe
Ostatecznie, świadczenie jest wymagalne "niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do jego wykonania" - w przypadku tzw. zobowiązań bezterminowych. Do zobowiązań bezterminowych należą np. wszelkie roszczenia odszkodowawcze (kontraktowe i deliktowe) czy zwrot nienależnego świadczenia (art. 410 KC
art. 410 KC
§ 1. Przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego.
§ 2. Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.
).

2. Wymagalność natychmiastowa
Wyjątkiem od zasady wymagalności po nadejściu terminu spełnienia świadczenia jest tzw. wymagalność natychmiastowa. Mowa jest o niej np. w art. 458 KC
art. 458 KC
Jeżeli dłużnik stał się niewypłacalny albo jeżeli wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność, zabezpieczenie wierzytelności uległo znacznemu zmniejszeniu, wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia bez względu na zastrzeżony termin.
i art. 586 KC
art. 586 KC
§ 1. Zastrzeżenie natychmiastowej wymagalności nie uiszczonej ceny na wypadek uchybienia terminom poszczególnych rat jest skuteczne tylko wtedy, gdy było uczynione na piśmie przy zawarciu umowy, a kupujący jest w zwłoce z zapłatą co najmniej dwóch rat, łączna zaś suma zaległych rat przewyższa jedną piątą część umówionej ceny.
§ 2. Sprzedawca może odstąpić od umowy z powodu niezapłacenia ceny tylko wtedy, gdy kupujący jest w zwłoce z zapłatą co najmniej dwóch rat, a łączna suma zaległych rat przewyższa jedną piątą część umówionej ceny. W wypadku takim sprzedawca powinien wyznaczyć kupującemu odpowiedni termin dodatkowy do zapłacenia zaległości z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniony do odstąpienia od umowy.
§ 3. Postanowienia umowne mniej korzystne dla kupującego są nieważne. Zamiast nich stosuje się przepisy niniejszego artykułu.
.

C. Znaczenie wymagalności
Wymagalność roszczenia ma znaczenie m. in. dla:
  1. obliczenia przedawnienia roszczenia (zob. art. 120 KC
    art. 120 KC
    § 1. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.
    § 2. Bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia.
    ),
  2. możliwości dokonania potrącenia (zob. art. 498 § 1 KC
    art. 498 KC
    § 1. Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.
    § 2. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.
    ),
  3. żądania zapłaty odsetek za opóźnienie (por. art. 481 § 1 KC
    art. 481 KC
    § 1. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
    § 2. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.
    § 3. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może nadto żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych.
    ) lub zwłokę (art. 476 KC
    art. 476 KC
    Dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Nie dotyczy to wypadku, gdy opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
    ),
  4. zwrotu świadczenia (zob. art. 411 pkt 4 KC
    art. 411 KC
    Nie można żądać zwrotu świadczenia:
    1) jeżeli spełniający świadczenie wiedział, że nie był do świadczenia zobowiązany, chyba że spełnienie świadczenia nastąpiło z zastrzeżeniem zwrotu albo w celu uniknięcia przymusu lub w wykonaniu nieważnej czynności prawnej;
    2) jeżeli spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego;
    3) jeżeli świadczenie zostało spełnione w celu zadośćuczynienia przedawnionemu roszczeniu;
    4) jeżeli świadczenie zostało spełnione, zanim wierzytelność stała się wymagalna.
    ).

CategoryLeksykon CategoryInstytucjePrawaCywilnego
Na tej stronie nie ma komentarzy