Wydzielenie operatora sieci
W chwili obecnej poniżej opisane zostały wyłącznie reguły obowiązujące dla sieci gazowniczych. Sieci elektroenergetyczne są uregulowane z reguły identycznie, jednak zapisy zawarte są przeważnie w innych przepisach dyrektyw europejskich.
A. Stan prawny w krajach Europy zachodniej
W Niemczech wobec sieci gazowniczych i elektroenergetycznych obowiązują §§ 6 i nast. EnWG 2005 (ustawy o gospodarce energetycznej z roku 2005). Przepisy te bezpośrednio implementują w prawie niemieckim zapisy Art. 9, 10, 13, 14 i 17 dyrektywy 2003/55/WE (Säcker/Schönborn, Kom. EnWG, § 6 nb. 1). Przepisy te:
- realizują - odpowiednio do dyrektyw - wyłącznie tzw. legal oraz operational unbundling;
- nie zawierają tzw. ownership unbundling, który to częściowo jest realizowany w dyrektywach z 2009 roku (gaz: 2009/73/WE)
- na wypadek integracji działalności (sieci i pozostałe działania) wewnątrz jednego koncernu przewidują odpowiednie wymagania co do niezależności operatora sieci (§ 8 EnWG, Art. 9 i 13 dyr. 2003/55/WE);
1. Adresaci obowiązku wydzielenia operatora sieci
Tzw. klauzula "de minimis" przewiduje w art. 13 ust. 2 zd. 3 dyrektywy 2003/55/WE, że kraje członkowskie mogą wykluczyć obowiązek wydzielenia operatora sieci wobec przedsiębiorstw, które dostarczają gaz do mniej niż 100.000 klientów przyłączonych do ich sieci. Ponieważ zapis ten stanowi jedynie fakultatywną możliwość dla krajów członkowskich, w gestii ustawodawcy krajowego leży ustalenie, w jakich przypadkach i czy w ogóle możliwe jest uwolnienie od obowiązku wydzielenia operatora sieci w wypadku spełnienia przesłanek tego przepisu. Z drugiej strony nie jest możliwe zwolnienie z ww. obowiązku w przypadku, gdy liczba przyłączonych do sieci odbiorców jest większa, niż 100.000.
Tzw. klauzula "de minimis" przewiduje w art. 13 ust. 2 zd. 3 dyrektywy 2003/55/WE, że kraje członkowskie mogą wykluczyć obowiązek wydzielenia operatora sieci wobec przedsiębiorstw, które dostarczają gaz do mniej niż 100.000 klientów przyłączonych do ich sieci. Ponieważ zapis ten stanowi jedynie fakultatywną możliwość dla krajów członkowskich, w gestii ustawodawcy krajowego leży ustalenie, w jakich przypadkach i czy w ogóle możliwe jest uwolnienie od obowiązku wydzielenia operatora sieci w wypadku spełnienia przesłanek tego przepisu. Z drugiej strony nie jest możliwe zwolnienie z ww. obowiązku w przypadku, gdy liczba przyłączonych do sieci odbiorców jest większa, niż 100.000.
2. Zakres obowiązku wydzielenia operatora w prawie niemieckim
§§ 6 i nast. EnWG przewidują obowiązek wydzielenia operatora sieci elektroenergetycznej i gazowniczej z przedsiębiorstw zintegrowanych pionowo. Obowiązek ten obejmuje:
§§ 6 i nast. EnWG przewidują obowiązek wydzielenia operatora sieci elektroenergetycznej i gazowniczej z przedsiębiorstw zintegrowanych pionowo. Obowiązek ten obejmuje:
- niezależną formę prawną (legal unbundling)
- niezależność operacyjną (organizacyjną) operatora sieci
a. Niezależna forma prawna
Konieczne jest prawne oddzielenie działalności operatora sieci od pozostałych części działalności. Oznacza to:
Konieczne jest prawne oddzielenie działalności operatora sieci od pozostałych części działalności. Oznacza to:
- brak konieczności sprzedaży działalności sieciowej lub też samych elementów sieci;
- różne możliwe modele organizacji wydzielenia (najczęściej spółka będąca operatorem jest spółką córką)
B. Najnowsze trendy
Dyrektywy z 2009 roku przewidują trzy możliwe drogi dla nowego porządku rynku energii:
- całkowity podział własnościowy - full ownership unbundling
- niezależny operator systemowy - independent system operator, ISO
- niezależny operator przesyłowy - independent transmission operator, ITO
1. Model full ownership unbundling
Oznacza zakaz posiadania udziałów (również pośrednio) w przedsiębiorstwach będących operatorami sieci z jednej i wytwarzającymi lub handlującymi energią z drugiej strony.
Pakiet dyrektyw z 2009 roku - w zakresie gazownictwa w szczególności dyr. 2009/73/WE - przewiduje w dużej mierze tzw. ownership unbundling. Zasada ta oznacza całkowity własnościowy podział działalności operowania siecią od wytwarzania i handlu energią - również gazem (Säcker/Schönborn, Kom. EnWG, § 6 nb. 10).
Oznacza zakaz posiadania udziałów (również pośrednio) w przedsiębiorstwach będących operatorami sieci z jednej i wytwarzającymi lub handlującymi energią z drugiej strony.
Pakiet dyrektyw z 2009 roku - w zakresie gazownictwa w szczególności dyr. 2009/73/WE - przewiduje w dużej mierze tzw. ownership unbundling. Zasada ta oznacza całkowity własnościowy podział działalności operowania siecią od wytwarzania i handlu energią - również gazem (Säcker/Schönborn, Kom. EnWG, § 6 nb. 10).
2. Model ISO
Przedsiębiorstwo zintegrowane pozostaje tu właścicielem operatora sieci (przynajmniej w rozumieniu cywilnoprawnym), jednak operowanie siecią (eksploatacja, zarządzanie, utrzymywanie stanu technicznego) oraz jej rozbudowa - przynajmniej w zakresie sieci przesyłowych (definicja: Art. 2 pkt 3.-4. dyr. 2009/73/WE) - muszą być w rękach "niezależnego operatora sieci" (ISO), który jest ustalany w porozumieniu z KE przez kraje członkowskie UE.
Przedsiębiorstwo zintegrowane pozostaje tu właścicielem operatora sieci (przynajmniej w rozumieniu cywilnoprawnym), jednak operowanie siecią (eksploatacja, zarządzanie, utrzymywanie stanu technicznego) oraz jej rozbudowa - przynajmniej w zakresie sieci przesyłowych (definicja: Art. 2 pkt 3.-4. dyr. 2009/73/WE) - muszą być w rękach "niezależnego operatora sieci" (ISO), który jest ustalany w porozumieniu z KE przez kraje członkowskie UE.
3. Model ITO
Wydzielona spółka sieciowa może w tym modelu pozostać częścią przedsiębiorstwa (koncernu) zintegrowanego pionowo, jednak wymogi co do rozdzielenia działalności zostały w stosunku do dyrektyw z 2003 roku znacznie zaostrzone:
Wydzielona spółka sieciowa może w tym modelu pozostać częścią przedsiębiorstwa (koncernu) zintegrowanego pionowo, jednak wymogi co do rozdzielenia działalności zostały w stosunku do dyrektyw z 2003 roku znacznie zaostrzone:
- operator sieci musi być wyposażony we wszelkie środki do prowadzenia działalności - tzw. shared services są niedopuszczalne;
- ITO musi być formalnym i merytorycznym właścicielem sieci
- ITO musi realizować ustalone z regulatorem plany inwestycyjne (sankcje: Art. 22 ust. 7 dyr. 2009)
- ITO musi w swej strukturze organizacyjnej posiadać organ nadzoru o kompetencjach mniej więcej rady nadzorczej, której skład musi być w dużej części niezależny od samego właściciela operatora sieci
Na tej stronie nie ma komentarzy
