Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Umowa pożyczki

pojęcie, przesłanki zawarcia i inne informacje nt. umowy pożyczki

A. Pojęcie i cechy
Pożyczka jest umową konsensualną, polegającą na zgodnym oświadczeniu woli stron, dającego i biorącego pożyczkę, przez którą dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę, określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić taką samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości (art. 720 KC
art. 720 KC
§ 1. Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
§ 2. Umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem.
).

Umowa pożyczki ze swej istoty prowadzi do do przeniesienia własności przedmiotu przez udzielającego na biorącego, z tym jednak zastrzeżeniem, że zwrot będzie odpowiednio polegać na przeniesieniu własności tej samej ilości pieniędzy lub rzeczy tego samego gatunku i jakości, lecz niekoniecznie tych samych pieniędzy czy tych samych rzeczy oznaczonych rodzajowo.

Z reguły pożyczka ma postać umowy darmej (=nieodpłatnej). Może być ukształtowana jako umowa odpłatna, jeżeli biorący pożyczkę zobowiąże się do zapłaty wynagrodzenia. Z reguły - wówczas, gdy wynagrodzenie przyjmie postać odsetek.

Umowa pożyczki jest umową dwustronnie zobowiązującą, ze względu na fakt, że obie strony umowy pożyczki zaciągają zobowiązania. Nie jest natomiast umową wzajemną, gdyż zwrot przedmiotu pożyczki nie stanowi świadczenia wzajemnego ani nie jest przyczyną lub odpowiednikiem świadczenia dającego pożyczkę. Jednakże nawet w przypadku uzgodnienia wynagrodzenia (zob. wyżej) umowa pożyczki nie staje się umową wzajemną.

B. Zawarcie umowy pożyczki
Umowa pożyczki podlega standardowym zasadom dotyczącym zawierania umów cywilnoprawnych. W sytuacji jednak gdy biorący pożyczkę spełnia wymagania zamawiającego w rozum art. 3 PrZamPubl
art. 3 PrZamPubl
1. Ustawę stosuje się do udzielania zamówień publicznych, zwanych dalej "zamówieniami", przez:
1) jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych;
2) inne, niż określone w pkt 1, państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej;
3) inne, niż określone w pkt 1, osoby prawne, utworzone w szczególnym celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym niemających charakteru przemysłowego ani handlowego, jeżeli podmioty, o których mowa w tym przepisie oraz w pkt 1 i 2, pojedynczo lub wspólnie, bezpośrednio lub pośrednio przez inny podmiot:
a) finansują je w ponad 50% lub
b) posiadają ponad połowę udziałów albo akcji, lub
c) sprawują nadzór nad organem zarządzającym, lub
d) mają prawo do powoływania ponad połowy składu organu nadzorczego lub zarządzającego;
3a) związki podmiotów, o których mowa w pkt 1 i 2, lub podmiotów, o których mowa w pkt 3;
4) inne niż określone w pkt 1-3a podmioty, jeżeli zamówienie jest udzielane w celu wykonywania jednego z rodzajów działalności, o której mowa w art. 132, a działalność ta jest wykonywana na podstawie praw szczególnych lub wyłącznych albo jeżeli podmioty, o których mowa w pkt 1-3a, pojedynczo lub wspólnie, bezpośrednio lub pośrednio przez inny podmiot wywierają na nie dominujący wpływ, w szczególności:
a) finansują je w ponad 50% lub
b) posiadają ponad połowę udziałów albo akcji, lub
c) posiadają ponad połowę głosów wynikających z udziałów albo akcji, lub
d) sprawują nadzór nad organem zarządzającym, lub
e) mają prawo do powoływania ponad połowy składu organu zarządzającego;
5) inne niż określone w pkt 1 i 2 podmioty, jeżeli łącznie zachodzą następujące okoliczności:
a) ponad 50% wartości udzielanego przez nie zamówienia jest finansowane ze środków publicznych lub przez podmioty, o których mowa w pkt 1-3a,
b) wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8,
c) przedmiotem zamówienia są roboty budowlane obejmujące wykonanie czynności w zakresie inżynierii lądowej lub wodnej, budowy szpitali, obiektów sportowych, rekreacyjnych lub wypoczynkowych, budynków szkolnych, budynków szkół wyższych lub budynków wykorzystywanych przez administrację publiczną lub usługi związane z takimi robotami budowlanymi;
6) (uchylony);
7) podmioty, z którymi zawarto umowę koncesji na roboty budowlane na podstawie ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz. U. Nr 19, poz. 101), w zakresie, w jakim udzielają zamówienia w celu jej wykonania.
2. Prawami szczególnymi lub wyłącznymi w rozumieniu ust. 1 pkt 4 są prawa przyznane w drodze ustawy lub decyzji administracyjnej, polegające na zastrzeżeniu wykonywania określonej działalności dla jednego lub większej liczby podmiotów, jeżeli spełnienie określonych odrębnymi przepisami warunków uzyskania takich praw nie powoduje obowiązku ich przyznania.
3. Podmioty, o których mowa w ust. 1, przyznając środki finansowe na dofinansowanie projektu, mogą uzależnić ich przyznanie od zastosowania przy ich wydatkowaniu zasad równego traktowania, uczciwej konkurencji i przejrzystości.
, konieczne jest uruchomienie trybów zamówień publicznych.

C. Treść umowy pożyczki
1. Przedmiot pożyczki
Przedmiotem pożyczki mogą być według ustawy jedynie pieniądze w znaczeniu środków płatniczych (gotówka) lub inne rzeczy oznaczone tylko co do gatunku (rzeczy zamienne).
a. pieniądze
W odniesieniu do pieniędzy może to być wypłata gotówki, przelew bankowy, udzielenie kredytu na rachunku bankowym. Możliwe jest także wręczenie czeku, weksla lub innego papieru wartościowego. Faktyczne jednak wydanie przedmiotu pożyczki następuje z chwilą uzyskania (wypłaty) gotówki.
b. rzeczy zamienne
Do przeniesienia własności rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku z pożyczkodawcy na pożyczkobiorcę i odwrotnie, mają zastosowanie ogólne zasady przenoszenia własności, wyrażane w art. 155 § 2 KC
art. 155 KC
§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
§ 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.
, które kłócą się z konsensualnym charakterem umowy pożyczki (zob. więcej w skryptach dotyczących nabywania własności rzeczy ruchomych.
2. Prawa i obowiązki stron

a. obowiązki dającego pożyczkę
Podstawowym obowiązkiem dającego pożyczkę jest wydanie przedmiotu pożyczki kontrahentowi, stosownie do charakteru przedmiotu i sytuacji faktycznej.
Dającemu pożyczkę wolno odmówić jej wydania w dwóch przypadkach:
  • gdy po zawarciu umowy pożyczki jej zwrot staje się wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony, o czym dajacy nie wiedział lub przynajmniej nie mógł się z łatwością dowiedzieć w chwili zawarcia umowy, w tej sytuacji konieczne jest odstąpienie od umowy (por. art. 721 KC
    art. 721 KC
    Dający pożyczkę może odstąpić od umowy i odmówić wydania przedmiotu pożyczki, jeżeli zwrot pożyczki jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony. Uprawnienie to nie przysługuje dającemu pożyczkę, jeżeli w chwili zawarcia umowy o złym stanie majątkowym drugiej strony wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć.
    ),
  • gdy biorący pożyczkę nie zgłasza o nią roszczenia przez okres sześciu miesięcy od chwili, gdy przedmiot jej miał być wydany, co spowoduje przedawnienie roszczenia (por. art. 722 KC
    art. 722 KC
    Roszczenie biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki przedawnia się z upływem sześciu miesięcy od chwili, gdy przedmiot miał być wydany.
    ).
b. obowiązki pożyczkobiorcy
W wypadku określenia przez strony w umowie terminu zwrotu pożyczki, obowiązkiem pożyczkobiorcy jest, z chwilą upływu tego terminu, zwrot przedmiotu pożyczki, tzn. bądź określonej ilości rzeczy oznaczonych co do gatunku, bądź określonej ilości pieniędzy. Jakiekolwiek wypowiedzenie lub wezwanie ze strony wierzyciela nie jest wtedy konieczne. Jeżeli jednak termin nie został oznaczony w umowie, pożyczkobiorca zgodnie z art. 723 KC
art. 723 KC
Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę.
obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni od wypowiedzenia dokonanego przez dającego pożyczkę (termin ten może być odmiennie oznaczony w umowie).
W przypadku zwrotu pieniędzy obowiązuje zasada nominalizmu zgodnie z art. 3581 § 1 KC
art. 3581 KC
§ 1. Jeżeli przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia następuje przez zapłatę sumy nominalnej, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.
§ 2. Strony mogą zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości.
§ 3. W razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone w orzeczeniu lub umowie.
§ 4. Z żądaniem zmiany wysokości lub sposobu spełnienia świadczenia pieniężnego nie może wystąpić strona prowadząca przedsiębiorstwo, jeżeli świadczenie pozostaje w związku z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa.
§ 5. Przepisy § 2 i 3 nie uchybiają przepisom regulującym wysokość cen i innych świadczeń pieniężnych.
, ponieważ "przedmiotem zobowiązania od chwili powstania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia następuje przez zapłatę sumy nominalnej". W przypadku, gdy przedmiotem pożyczki są pieniądze, szczególnego znaczenia nabiera zasada walutowości (art. 358 KC
art. 358 KC
§ 1. Jeżeli przedmiotem zobowiązania jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej, dłużnik może spełnić świadczenie w walucie polskiej, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe będące źródłem zobowiązania lub czynność prawna zastrzega spełnienie świadczenia w walucie obcej.
§ 2. Wartość waluty obcej określa się według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia wymagalności roszczenia, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna stanowi inaczej. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia w walucie polskiej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia, w którym zapłata jest dokonana.
) i przewidziane tam upoważnienie przemienne. Daje ono pożyczkobiorcy dokonania zwrotu gotówki w obcej walucie.

D. Uwagi wobec skuteczności umowy pożyczki
1. Forma umowy
Do zawarcia umowy pożyczki nie jest wymagana forma szczególna. Jednak umowa pożyczki, której wartość przenosi 500 zł, powinna być dla celów dowodowych (art. 74 KC
art. 74 KC
§ 1. Zastrzeżenie formy pisemnej bez rygoru nieważności ma ten skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy nie jest w sporze dopuszczalny dowód ze świadków ani dowód z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Przepisu tego nie stosuje się, gdy zachowanie formy pisemnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.
§ 2. Jednakże mimo niezachowania formy pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych, dowód ze świadków lub dowód z przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę, jeżeli żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą albo jeżeli fakt dokonania czynności prawnej będzie uprawdopodobniony za pomocą pisma.
§ 3. Przepisów o formie pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych nie stosuje się do czynności prawnych w stosunkach między przedsiębiorcami.
oraz art. 246 KPC
art. 246 KPC
Jeżeli ustawa lub umowa stron wymaga dla czynności prawnej zachowania formy pisemnej, dowód ze świadków lub z przesłuchania stron w sprawie między uczestnikami tej czynności na fakt jej dokonania jest dopuszczalny w wypadku, gdy dokument obejmujący czynność został zagubiony, zniszczony lub zabrany przez osobę trzecią, a jeżeli forma pisemna była zastrzeżona tylko dla celów dowodowych, także w wypadkach określonych w kodeksie cywilnym.
) stwierdzona pismem. Jest to forma ad probationem.



E. Inne zagadnienia
1. Roszczenia wynikające z umowy pożyczki
Zob. kt-texte.de/taris/?root=5996 schemat Taris(R).
2. Rękojmia
Dający pożyczkę, zgodnie z art. 724 KC
art. 724 KC
Jeżeli rzeczy otrzymane przez biorącego pożyczkę mają wady, dający pożyczkę obowiązany jest do naprawienia szkody, którą wyrządził biorącemu przez to, że wiedząc o wadach nie zawiadomił go o nich. Przepisu powyższego nie stosuje się w wypadku, gdy biorący mógł z łatwością wadę zauważyć.
, jest obowiązany do rękojmi za wady rzeczy stanowiące przedmiot pożyczki niepieniężnej. Ponosi on odpowiedzialność za wady fizyczne i prawne wydanej rzeczy, istniejące w chwili wydania jej pożyczkobiorcy lub takie, które wystąpiły po wydaniu, ale z przyczyn, które istniały wcześniej. Pożyczkodawca odpowiada tylko wtedy, gdy wydając rzecz, wiedział o wadzie i nie poinformował o niej pożyczkobiorcy, chyba że ten mógł z łatwością, a więc bez specjalnych starań wady zauważyć. Ciężar dowodu, że dający pożyczkę wiedział o wadach, spoczywa na biorącym.
3. Przedawnienie
Szczególny termin przedawnienia przewiduje art. 722 KC
art. 722 KC
Roszczenie biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki przedawnia się z upływem sześciu miesięcy od chwili, gdy przedmiot miał być wydany.
dla roszczenia pożyczkobiorcy o wydanie przedmiotu pożyczki. W pozostałym zakresie obowiązują ogólne reguły przedawnienia (art. 118 KC
art. 118 KC
Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.
).

F. Wzory
Przykładowy wzór umowy pożyczki znajdą Państwo tutaj.

CategoryUmowaPozyczki CategoryWzory CategoryWierzyciel
Na tej stronie nie ma komentarzy