====Omówienie orzeczenia [[SprawaETS31485 ETS C-314/85]]====

((1)) Stan faktyczny
Stan faktyczny był w miarę prosty: skarżący (Foto-Frost) złożył zgłoszenie celne, w którym wykazał import towarów jako zwolniony z cła (w tej chwili przepisy te już nie obowiązują, więc podstawa zwolnienia nie ma większego znaczenia). Zgłoszenie celne zostało przyjęte.

W wyniku kontroli wyższy urząd celny stwierdził, że brak było podstaw do zwolnienia z cła, ale z uwagi na niepobranie cła w wyniku błędu organów celnych, cła nie można wymierzyć. Komisja, która rozstrzygała o nieobciążaniu cłem, zajęła stanowisko negatywne i nakazała wymierzyć cło. Wyższy urząd celny cło wymierzył a strona się odwołała.

Sąd krajowy, który rozstrzygał sprawę, skierował nastepnie sprawę do ETS w drodze pytania prejudycjalnego.

Sprawa miała dwa podstawowe zagadnienia, które wymagały rozstrzygnięcia Trybunału:
1) czy sąd krajowy może kwestionować ważność aktów organów Wspólnoty?
2) czy decyzja w sprawie odstąpienia od retrospektywnego wymierzenia należności celnych leży w zakresie swobodnego uznania administracyjnego czy też podlega kontroli sądowej?

((2)) Ocena, czy sąd krajowy jest uprawniony do stwierdzania nieważności aktów organów wspólnotowych (tu: decyzji Komisji).

To zagadnienie ma ogólne znaczenie dla prawa wspólnotowego i jego stosowania. Z uwagi na treść przyjętego rozstrzygnięcia jest również niezwykle istotne, rozstrzygając o granicach kompetencji organów krajowych w zakresie prawa wspólnotowego.

((3)) Podstawy rozstrzygnięcia
Przy rozstrzyganiu zagadnienia ETS oparł się na treści art. 173 Traktatu o EWG (obecny {{pu przepis="art. 230 TWE"}}), zgodnie z którym Trybunał ma wyłączną właściwość do orzekania o nieważności aktów wydanych przez organy Wspólnoty.

Dodatkowo Trybunał powołał zasadę jednolitego stosowania prawa wspólnotowego, która byłaby zagrożona w sytuacji rozstrzygania o nieważności aktów wspólnotowych przez sądy krajowe (z uwagi na możliwość ich różnorodnej oceny w tej materii). Sądy krajowe mogą badać zagadnienie ważności takich aktów i w sytuacji wątpliwości kierować sprawę do Trybunału.

((3)) Ocena
Wydaje się że taka wykładnia nie powinna budzić wiekszych zastrzeżeń - z jednej strony chociażby z uwagi na ostateczność rozstrzygnięć Trybunału oraz w świetle chyba już powszechnie uznanej zasady prymatu prawa wspólnotowego nad prawem krajowym. 

Jedyną możliwością zagwarantowania jednolitego stosowania prawa wspólnotowego jest orzekanie o tym prawie przez jeden sąd. Podobnie jest w krajowych porządkach prawnych, gdzie powoływany jest jeden sąd nadrzędny nad innymi (TK, SN, NSA), którego zadaniem jest czuwanie nad jednolitym stosowaniem prawa przez inne sądy i rozstrzyganie ew. rozbieżności.

((2)) Oceny dopuszczalności ewentualnej kontroli sądowej przesłanek zastosowania odstąpienia od retrospektywnego wymierzenia należności celnych

To zagadnienie ma znaczenie tylko na gruncie prawa celnego. Możliwe jest w drodze analogii zastosowanie podobnej argumentacji w innych sprawach regulowanych prawem wspólnotowym, jednakże wymagana byłaby przy tym ostrożność.

((3)) Podstawy rozstrzygnięcia
**1) Podstawy prawne**
Zagadnienie powstało na tle brzmienia przepisu art. 5 ust. 2 rozporządzenia Rady nr 1697/79, który mówił o **możliwości** odstąpienia od retrospektywnego pokrycia należności celnych, jeżeli cyt. "nie zostały one pobrane w wyniku ich własnego błędu, który w normalnych warunkach nie mógł zostać wykryty przez dłużnika i jeśli sam dłużnik działał przy tym w dobrej wierze, przestrzegając w zakresie swojej deklaracji celnej przepisów obowiązującego prawa".

**2) Podstawy faktyczne**
Skarżąca podnosiła spełnienie przez nią warunków określonych w rozporządzeniu.
Przesłankami tymi są:
	- błąd, który spowodował niepokrycie należności, nie mógł zostać wykryty przez dłużnika działającego w dobrej wierze

Trybunał uznał - poniekąd słusznie - że w sytuacji np. rozbieżności orzecznictwa co do jakiejś kwestii nie można stronie zarzucić złej wiary bądź niewykrycia błędu.

	- deklaracja celna została złożona zgodnie z prawem

Ta przesłanka została potwierdzona w toku postępowania przez samą Komisję, która stwierdziła, że Foto‑Frost prawidłowo wypełniło swoją deklarację celną (//klasyczny strzał w kolano - bardzo boli//). Chodzi o okoliczność, że zgłoszenie celne odpowiadało wszelkim formalnym wymogom.

	- brak pokrycia należności w wyniku błędu organu celnego

Trybunał  uznał, że prawo organu celnego do późniejszego kontrolowania deklaracji nie oznacza, że przyjęcie deklaracji z błędem nie obciąża organu celnego - wręcz przeciwnie, przyjął, że skoro w deklaracji ujawnione były wszystkie okoliczności faktyczne, to późniejsza kontrola nie mogła wnieść nic nowego i błędne obliczenie należności wynikło z błędnego zastosowania przepisów.
Cyt. z wyroku "//Z przepisu tego wynika, że w przypadku gdy należności celne zostały naliczone w oparciu o niezweryfikowane dane deklaracji celnej, w późniejszym terminie deklaracja ta może zostać poddana kontroli, a wymiar należności skorygowany. W niniejszej sprawie, jak przyznała to Komisja w uwagach i w odpowiedzi na pytanie Trybunału, deklaracja Foto‑Frost zawierała wszystkie dane faktyczne niezbędne do zastosowania odnośnych przepisów i dane te były prawidłowe. W tych okolicznościach kontrola następcza przeprowadzona przez niemieckie władze celne nie mogła ujawnić żadnych nowych okoliczności faktycznych. A zatem należności celne nie zostały pobrane w momencie przywozu towarów właśnie wskutek początkowego błędu władz celnych w stosowaniu właściwych przepisów.//"

((3)) Ocena

Trybunał uznał, że zasadność decyzji podlega kontroli sądowej.
Trybunał twardo uznał, że w sytuacji spełnienia przesłanek strona ma prawo do zwolnienia. To jest o tyle istotne, że przepis mówi o możliwości udzielenia zwolnienia, co Trybunał rozumie jako obowiązek udzielenia zwolnienia po spełnieniu warunków. A więc zupełnie inna wykładnia niż w polskich przepisach, np. podatkowych.

W mojej ocenie to dobre rozstrzygnięcie, ograniczające nadmierną swobodę organów celnych w rozstrzyganiu. Trzeba zwrócić uwagę, że przepis nie tylko mówił o możliwości odstąpienia od wymiaru cła, ale też podawał bardzo ścisłe kryteria. Przy takiej konstrukcji przepisu strona powinna oczekiwać, że decyzja odmowna podlegać będzie sprawdzeniu przynajmniej w zakresie spełnienia przesłanek a przy braku przesłanek do odmowy - decyzja będzie uchylona.

Co ciekawe przepisy te sa bardzo podobne do {{pu przepis="art. 220 ust. 2 WKC"}}, który przewiduje identyczne przesłanki do odstąpienia od naliczenia należności celnych z tą jednak różnicą, że po spełnieniu przesłanek cyt. "//retrospektywnego zaksięgowania **nie dokonuje się**//". Prawdopodobnie właśnie z uwagi na orzecznictw Trybunału.

To jest bardzo ciekawe orzeczenie jeszcze w zakresie wykładni przesłanek zwolnienia z retrospektywnego naliczania należności celnych.

Trybunał orzekł, że **przyjęcie błędnego zgłoszenia celnego, które zawierało wszystkie dane do prawidłowego określenia należności jest błędem organu celnego**. Organu celnego nie ekskulpuje możliwość przeprowadzenia następczej kontroli. Taka wykładnia tego warunku mogłaby mieć wplyw na stosowanie prawa celnego.

Jeżeli np. w zgłoszeniu celnym zostało podane zwolnienie celne, zgloszenie celne zostało przyjęte to późniejsza weryfikacja wprawdzie mogłaby doprowadzić do sytuacji, w której organ celny z jednej strony odmówi zastosowania zwolnienia a jednocześnie będzie zmuszony do odstąpienia od wymierzenia należności celnych. Oczywiście przy zachowaniu innych warunków.

----
CategoryPrawoEuropejskie CategoryPrawoCelne CategoryGlosy