====Koszty mediacji==== ==akty prawne regulujące zagadnienie kosztów postępowania mediacyjnego== ((1)) Informacje ogólne Problematyka związana z kosztami postępowania mediacyjnego została podzielona na trzy zasadnicze tematy: - koszty [[Mediacja mediacji]] i związane z tym akty prawne, - [[MediacjaWynagrodzenieWydatkiMediatora wynagrodzenie i wydatki mediatora]], - [[MediacjaKosztyMediacjiAKosztySadowe koszty postępowania mediacyjnego a koszty sądowe]]. >>**źródła prawa związane z kosztami mediacji** - podstawowy akt prawny - Kodeks postępowania cywilnego {{pu akt="KPC"}}; - ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych {{pu akt="UKosztSądSprCyw"}}; - [[http://isip.sejm.gov.pl/servlet/Search?todo=file&id=WDU20052392018&type=2&name=D20052018.pdf Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 30.11.2005 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym]]>> Niniejszy artykuł został poświęcony wyłącznie pierwszemu zagadnieniu. ((1)) Kodeks postępowania cywilnego Podstawowym aktem prawnym regulującym zagadnienie kosztów [[Mediacja mediacji]] jest Kodeks postępowania cywilnego. ((2)) Zasada odpowiedzialności za wynik procesu ({{pu przepis="art. 98 § 1 KPC"}}) Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w {{pu przepis="art. 98 § 1 KPC"}} strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). ((2)) Koszty mediacji w rozumieniu {{pu przepis="art. 98(1) KPC"}} {{pu przepis="Artykuł 98(1) KPC"}} znajduje zastosowanie do [[Mediacja mediacji]], które zakończyły się niepowodzeniem: - albo w ogóle nie doprowadziły do zawarcia [[UgodaMediacyjna ugody]], albo - chociaż [[UgodaMediacyjna ugoda]] została zawarta, to nie została [[MediacjaZatwierdzenieUgody zatwierdzona przez sąd]]. W takiej sytuacji spór nie zostaje definitywnie rozwiązany i strony mogą dochodzić jego rozstrzygnięcia na drodze sądowej. {{pu przepis="Artykuł 98(1) KPC"}} pozwala na uwzględnienie kosztów [[Mediacja mediacji]] przy orzekaniu przez sąd o kosztach procesu. Zakresem omawianego przepisu są objęte dwa [[MediacjaPojecieRodzaje rodzaje mediacji]] (tj. [[MediacjaNaPodstawieUmowy mediacja prowadzona na podstawie umowy stron]] oraz [[MediacjaNaPodstawiePostanowieniaSadu mediacja na skutek skierowania przez sąd]]), jednak zasady zaliczania kosztów [[Mediacja mediacji]] są różne. ((3)) Regulacja {{pu przepis="art. 98(1) § 1 KPC"}} - mediacja ze skierowania sądu {{pu przepis="Artykuł 98(1) § 1 KPC"}} znajduje zastosowanie w przedmiocie określenia niezbędnych kosztów postępowania cywilnego, w związku ze skierowaniem sprawy do [[Mediacja mediacji]] przez sam sąd. W każdym wypadku, w którym sąd skieruje strony do [[Mediacja mediacji]], powinien wziąć pod uwagę koszty jej prowadzenia. Przy czym, jeśli zostanie zawarta [[UgodaMediacyjna ugoda]], to zastosowanie znajduje {{pu przepis="art. 104(1) KPC"}}. Zgodnie z wyrażanym w doktrynie poglądem, określenie niezbędnych kosztów postępowania ma znaczenie, gdy zakończyło się ono przegraną jednej ze stron ({{pu przepis="art. 98 § 1 KPC"}}). W sprawie, w której na skutek skierowania przez sąd toczyła się [[Mediacja mediacja]], taka sytuacja będzie miała miejsce wówczas, gdy [[Mediacja mediacja]] zakończy się brakiem [[UgodaMediacyjna ugody]] i w konsekwencji przeprowadzone zostanie postępowanie sądowe (tylko bowiem w takim wypadku możliwe będzie ustalenie strony przegrywającej). Pośrednio wspomnianą regułę wyraża też {{pu przepis="art. 104(1) KPC"}}, na mocy którego koszty [[Mediacja mediacji]] zakończonej [[UgodaMediacyjna ugodą]] znosi się wzajemnie, o ile strony nie postanowią inaczej. ((3)) Regulacja {{pu przepis="art. 98(1) § 2 KPC"}} - mediacja umowna Na podstawie {{pu przepis="art. 98(1) § 2 KPC"}} do niezbędnych kosztów procesu zalicza się również koszty [[MediacjaNaPodstawieUmowy mediacji umownej]] - w wysokości nieprzekraczającej czwartej części opłaty od pisma inicjującego postępowanie sądowe - pod warunkiem skierowania przez strony sprawy na drogę sądową w terminie 3 miesięcy od dnia [[MediacjaZakonczenie zakończenia mediacji]] lub uprawomocnienia się postanowienia o odmowie [[MediacjaZatwierdzenieUgody zatwierdzenia]] przez sąd [[UgodaMediacyjna ugody]] zawartej przed mediatorem ({{pu przepis="art. 98(1) § 2 KPC"}}). Należy uznać, że zasady uregulowane w tym przepisie odnoszą się do [[MediacjaNaPodstawieUmowy mediacji prowadzonej na podstawie umowy]] stron, w przypadku niezawarcia [[UgodaMediacyjna ugody]], lub zawarcia [[UgodaMediacyjna ugody]] niezatwierdzonej przez sąd. Samo [[MediacjaZakonczenie zakończenie mediacji]] prowadzonej na podstawie [[MediacjaNaPodstawieUmowy umowy]] stron brakiem [[UgodaMediacyjna ugody]] nie ma wpływu na problem określenia kosztów [[Mediacja mediacji]]. Tę kwestię reguluje w sposób wyczerpujacy {{pu przepis="art. 183(5) KPC"}}. Istotne jest zatem, aby zostało wszczęte postępowanie sądowe. Dopiero wówczas można rozważać sprawę kosztów [[Mediacja mediacji]], która była prowadzona na podstawie [[MediacjaNaPodstawieUmowy umowy]] stron. Ważną kwestią jest tożsamość spraw. Koszty [[Mediacja mediacji]] mogą być zaliczone do niezbędnych kosztów procesu, który został wszczęty w tej sprawie, w której była prowadzona [[Mediacja mediacja]]. ((3)) Skutki zaliczenia kosztów mediacji do niezbędnych kosztów procesu Przyjęte przez ustawodawcę rozwiązanie umożliwia uwzględnienie kosztów [[Mediacja mediacji]] przy orzekaniu przez sąd o kosztach procesu. Zaliczenie do kosztów procesu powoduje, że strona przegrywająca spór w sądzie zobowiązana jest na żądanie drugiej strony zwrócić jej koszty [[Mediacja mediacji]] ({{pu przepis="art. 98 § 1 KPC"}}). ((3)) Przedmiot kosztów mediacji Zgodnie z dyspozycją {{pu przepis="art. 98(1) § 3 KPC"}} do określenia kosztów [[Mediacja mediacji]] stosuje się odpowiednio {{pu przepis="art. 98 § 2 KPC"}} i {{pu przepis="art. 98 § 3 KPC"}}. Na taki koszt składać się zatem będą przede wszystkim [[MediacjaWynagrodzenieWydatkiMediatora wynagrodzenie mediatora i wydatki]] przez niego poniesione ({{pu przepis="art. 183(5) KPC"}}) – w zakresie, w jakim obciążają one stronę żądającą ich zwrotu, ale również poniesione przez stronę koszty przejazdów, równowartość utraconego zarobku w związku z jej udziałem w [[Mediacja mediacji]], względnie wynagrodzenie i wydatki reprezentującego stronę w [[Mediacja mediacji]] profesjonalnego pełnomocnika. ((2)) Wyjątek od zasady ogólnej wyrażonej w {{pu przepis="art. 98 § 1 KPC"}} Wyjątkiem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu wyrażonej w {{pu przepis="art. 98 § 1 KPC"}} jest {{pu przepis="art. 103 KPC"}}, zgodnie z którym sąd może obciążyć kosztami stronę, niezależnie od wyniku sprawy. Przepis ten należy rozumieć w ten sposób, że kosztami procesu, w sytuacji bezzasadnej odmowy poddania się te procedurze, zostanie obciążona strona uchylająca się bez względu na to, kto wygrał sprawę. Warunkiem koniecznym zastosowania powołanego przepisu jest jednak przypisanie tej stronie winy w postaci niesumiennego lub oczywiście niewłaściwego postępowania, które w myśl {{pu przepis="art. 103 § 2 KPC"}} może polegać m.in. na nieusprawiedliwionej odmowie poddania się [[Mediacja mediacji]], na którą strona uprzednio wyraziła zgodę. W ocenie komentatorów przyjęte przez ustawodawcę rozwiązanie jest wyrazem podniesienia rangi [[Mediacja mediacji]] i ma stanowić element motywujący strony do poważnego jej traktowania. Przepis ten dotyczy tak [[MediacjaNaPodstawieUmowy mediacji umownej]], jak i [[MediacjaNaPodstawiePostanowieniaSadu mediacji ze skierowania sądu]]. Podkreślenia wymaga to, że odmowa dalszego udziału w postępowaniu mediacyjnym już w jego trakcie nie wywołuje dla danej strony negatywnych skutków w postaci obciążenia kosztami, o którym mowa w {{pu przepis="art. 103 § 2 KPC"}}. Przepis ten dotyczy bowiem nieusprawiedliwionej odmowy //„poddania się”// [[Mediacja mediacji]]. Strona może więc zawsze bez żadnych konsekwencji w zakresie kosztów procesu wycofać się z [[Mediacja mediacji]] bądź też odmówić zawarcia [[UgodaMediacyjna ugody]]. Postanowienie o kosztach na podstawie {{pu przepis="art. 103 KPC"}} sąd zamieszcza w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji ({{pu przepis="art. 108 zd. 1 KPC"}}). ((2)) Regulacja {{pu przepis="art. 104(1) KPC"}} W przypadku zawarcia [[UgodaMediacyjna ugody]] w sprawie, w której [[MediacjaNaPodstawiePostanowieniaSadu sąd skierował strony do mediacji]], koszty [[Mediacja mediacji]] znoszą się wzajemnie, jeżeli strony nie postanowiły inaczej ({{pu przepis="art. 104(1) KPC"}}). Oznacza to, że każda ze stron ponosi we własnym zakresie koszty związane ze swoim uczestnictwem w sprawie – powód opłatę sądową i koszty zastępstwa procesowego, a pozwany zwykle jedynie koszty zastępstwa procesowego. W razie braku odmiennych postanowień stron zniesienie kosztów [[Mediacja mediacji]] w wyniku zawarcia [[UgodaMediacyjna ugody]] następuje niezależnie od treści [[UgodaMediacyjna ugody]] i merytorycznego rozwiązania sporu. Przepis ten ma zastosowanie tylko wówczas, kiedy [[Mediacja mediacja]] zakończyła się [[UgodaMediacyjna ugodą]]. Jeżeli natomiast nie dała rezultatu albo sąd nie [[MediacjaZatwierdzenieUgody zatwierdził ugody]] zawartej przed mediatorem, o kosztach orzeka się na zasadach określonych w {{pu przepis="art. 98(1) KPC"}}. O wzajemnym zniesieniu kosztów [[Mediacja mediacji]] sąd orzeka w postanowieniu o umorzeniu postępowania ({{pu przepis="art. 355 § 2 KPC"}}). ((1)) Ustawa o kosztach sądowcyh w sprawach cywilnych Drugą regulacją prawną dotyczącą kosztów [[Mediacja mediacji]] jest ustawa o kosztach sądowych {{pu akt="UKosztSądSprCyw"}}. Zgodnie z ({{pu przepis="art. 6 UKosztSądSprCyw"}} koszty [[Mediacja mediacji]] nie stanowią wydatków w rozumieniu tej ustawy. Problem ten został szerzej omówiony w [[MediacjaWynagrodzenieWydatkiMediatora odrębnycm artylule]]. Finansową zachętę dla stron do rozwiązywania sporów w drodze [[Mediacja mediacji]] przewiduje {{pu przepis="art. 79 pkt 2 UKosztSądSprCyw"}}, w myśl którego sąd urzędu zwraca stronie trzy czwarte uiszczonej opłaty od pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji, jeżeli w toku postępowania sądowego zawarto [[UgodaMediacyjna ugodę]] przed mediatorem, bez względu na to, czy [[MediacjaNaPodstawieUmowy mediacja toczyła się na podstawie umowy]], czy [[MediacjaNaPodstawiePostanowieniaSadu ze skierowania przez sąd]]. ((1)) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 30.11.2005 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym [[http://isip.sejm.gov.pl/servlet/Search?todo=file&id=WDU20052392018&type=2&name=D20052018.pdf Rozporządzenie w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym]], wydane na podstawie delegacji ustawowej z {{pu przepis="art. 98(1) § 4 KPC"}}, znajduje zastosowanie wyłącznie do kosztów [[MediacjaNaPodstawiePostanowieniaSadu mediacji wszczętej na podstawie skierowania przez sąd]]. Więcej informacji na temat rozporządzenia znajduje się w [[MediacjaWynagrodzenieWydatkiMediatora odrębnym dokumencie]]. ((1)) Literatura 1. J. Godowski (w:) [[ErecinskiKPCKomentarzTom1 Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze. Część druga. Postępowanie zabezpieczające. Tom 1]], pod red. T. Erecińskiego, Warszawa 2006, 2. T. Demendecki (w:) [[JakubeckiKPCKomentarz Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz]], pod red. A. Jakubeckiego, Warszawa 2008. ---- CategoryMediacjaWSprawachCywilnych