Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Cel i funkcje mediacji

omówienie podstawowych celów i funkcji mediacji

A. Cel mediacji
Cele mediacji można interpretować w ujęciu ustawowym, praktycznym oraz z punktu widzenia sensu ich wprowadzenia do KPC.

1. Cel mediacji w rozumieniu ustawy
W art. 10 KPC
art. 10 KPC
W sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd powinien w każdym stanie postępowania dążyć do ich ugodowego załatwienia. W tych sprawach strony mogą także zawrzeć ugodę przed mediatorem.
został w sposób bardzo ogólny sformułowany podstawowy cel mediacji, jakim jest „ugodowe załatwienie sprawy”. Choć już przed wprowadzeniem mediacji do Kodeksu postępowania cywilnego istniały instytucje w pewnym sensie do niej zbliżone (por. m.in. art. 10 KPC
art. 10 KPC
W sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd powinien w każdym stanie postępowania dążyć do ich ugodowego załatwienia. W tych sprawach strony mogą także zawrzeć ugodę przed mediatorem.
, art. 184 KPC
art. 184 KPC
Sprawy cywilne, których charakter na to zezwala, mogą być uregulowane drogą ugody zawartej przed wniesieniem pozwu. Sąd uzna ugodę za niedopuszczalną, jeżeli jej treść jest niezgodna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.
i nast., art. 223 KPC
art. 223 KPC
§ 1. Przewodniczący powinien we właściwej chwili skłaniać strony do pojednania, zwłaszcza na pierwszym posiedzeniu, po wstępnym wyjaśnieniu stanowiska stron. Osnowa ugody zawartej przed sądem powinna być wciągnięta do protokołu rozprawy i stwierdzona podpisami stron. Niemożność podpisania sąd stwierdzi w protokole.
§ 2. Przepis art. 203 § 4 stosuje się odpowiednio.
oraz art. 917 KC
art. 917 KC
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
), to jednak nowo wprowadzona metoda niesie ze sobą wiele nowych rozwiązań, co czyni z niej alternatywę w stosunku do pozostałych.

2. Cel mediacji w rozumieniu praktycznym
Celem mediacji jest stworzenie warunków do bezpośrednich rozmów między stronami konfliktu i wypracowanie ich własnego, wspólnie akceptowalnego porozumienia (ugody). Strony bez udziału władczego organu (sądu) dążą do rozwiązania sporu, bądź przynajmniej do niedopuszczenia do dalszej antagonizacji stosunków pomiędzy nimi. Szczegółowe wyjaśnienie i rozważenie okoliczności natury faktycznej i prawnej sprawy nie jest bezwzględnie wymagane w postępowaniu mediacyjnym. W przeciwieństwie do sędziego zadaniem mediatora nie jest ustalenie prawdy obiektywnej, lecz pojednanie stron (w myśl zasady „pojednać, a nie sądzić”). Dlatego też nie prowadzi on postępowania dowodowego, nie powołuje świadków ani biegłych. Również sama ugoda może odbiegać od przepisów prawa materialnego, do których zachowania w każdym przypadku musi dążyć sąd (por. jednak art. 18314 § 3 KPC
art. 18314 KPC
§ 1. Jeżeli zawarto ugodę przed mediatorem, sąd, o którym mowa w art. 18313, na wniosek strony niezwłocznie przeprowadza postępowanie co do zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem.
§ 2. Jeżeli ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji, sąd zatwierdza ją przez nadanie jej klauzuli wykonalności; w przeciwnym przypadku sąd zatwierdza ugodę postanowieniem na posiedzeniu niejawnym.
§ 3. Sąd odmawia nadania klauzuli wykonalności albo zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem, w całości lub części, jeżeli ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a także gdy jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności.
). Mediacja, zdecydowanie bardziej niż sformalizowane postępowanie sądowe, umożliwia podmiotom konfliktu wyrażenie swoich uczuć, wyjaśnienie spornych kwestii, a także dotarcie do rzeczywistych źródeł konfliktu, które bardzo często mają charakter emocjonalny (jak np. w wielu sprawach rodzinnych, sąsiedzkich, itp.). W mediacji istotne jest więc znalezienie praktycznego rozwiązania sporu, a nie ustalenie, która ze stron ma rację. Fakt dobrowolnego przyjęcia oraz przestrzegania reguł i zasad mediacji przez strony sprawia, że wypracowane przez nie porozumienie jest bardziej efektywne niż narzucone przez sąd w wyroku. Osiągnięte porozumienie staje się niejako „własnością stron”.

3. Ratio legis wprowadzenia mediacji do KPC
Omawiając cel mediacji, nie sposób również pominąć ratio legis wprowadzenia tej instytucji do postępowania cywilnego. Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy, głównym celem nowelizacji jest wprowadzenie do prawa procesowego instytucji mediacji – jako prostego, nieskomplikowanego i skutecznego sposobu dochodzenia roszczeń cywilnych – i w ten sposób ustanowienie alternatywnego (do sądowego postępowania cywilnego) sposobu rozstrzygania spraw cywilnych. Według założeń, które legły u podstaw przepisów regulujących mediację, postępowanie mediacyjne w sprawach cywilnych powinno być na tyle atrakcyjne dla stron stosunku cywilnoprawnego, aby strony z niego korzystały. Dlatego też przyjęto jako założenie, aby rozwiązania dotyczące mediacji były proste i nieskomplikowane. Jak wynika z uzasadnienia, mediacja ma ułatwić szybkie dochodzenie roszczeń w sprawach cywilnych, a jednocześnie skutecznie udzielać ochrony prawnej podmiotom, które wybrały ten tryb dochodzenia roszczeń. Kierując się tymi założeniami przyjęto, że w drodze mediacji można będzie rozstrzygnąć spór cywilnoprawny w sposób najbardziej korzystny dla obu stron – poprzez zawarcie ugody przed mediatorem. Ma to zwiększyć szanse na pozytywne relacje osobiste pomiędzy stronami, a tym samym ich udaną kooperację w przyszłości. Wprowadzono też rozwiązania dotyczące kosztów mediacji, które powinny stworzyć zachętę finansową do korzystania z mediacji. Ponadto nowy tryb postępowania umożliwia rozstrzyganie sporów bez konieczności prowadzenia sformalizowanego postępowania sądowego, co powinno wpłynąć na odciążenie sądownictwa powszechnego i odbudowę zaufania do sądów.

B. Podstawowe funkcje mediacji
Natomiast zasadnicze funkcje mediacji wiążą się z przeświadczeniem, że załatwienie sporu przez same strony, przekonane o słuszności danego rozwiązania, jest najlepszą gwarancją jego realizacji oraz usunięcia prawdziwych przyczyn konfliktu – co ma bez wątpienia pierwszorzędne znaczenie dla ograniczenia ryzyka wystąpienia dalszych problemów w przyszłości. Mediacja spełnia trzy podstawowe funkcje:
  • wzmacnia poczucie odpowiedzialności za własne zachowanie,
  • promuje aktywność i przyczynia się do budowy społeczeństwa obywatelskiego, a także
  • usprawnia i zmniejsza koszty funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości jako całości, gdyż jest znacznie szybsza i tańsza od procesu sądowego.

C. Literatura
1. Z. Kmieciak, Mediacja i koncyliacja w prawie administracyjnym, Zakamycze 2004,
2. Uzasadnienie rządowego projektu ustawy z 20.8.2004 r., którego tekst zamieszczony jest tutaj,
3. R. Morek, Mediacja w Kodeksie postępowania cywilnego – uwagi porównawcze na tle przepisów o mediacji w postępowaniach: karnym, w sprawach nieletnich oraz przed sądami administracyjnymi, MoP 2006 (Dodatek), nr 20,
4. A. Zienkiewicz, Mediacja w cywilnym postępowaniu procesowym w Polsce na tle procesów integracji Europy, (w:) Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, pod red. S. Wronkowskiej, Zakamycze 2005.


CategoryMediacjaWSprawachCywilnych
Na tej stronie nie ma komentarzy