Kazus nr 1 z zakresu roszczenia windykacyjnego
A. Stan faktyczny
A jest właścicielem cennego obrazu Jacka Malczewskiego. W marcu 2009 r. użyczył obraz na kilka tygodni swojemu koledze B, który organizował wystawę prac Malczewskiego. Gdy B nie zwrócił obrazu w terminie, A udał się do jego domu. Zastał tam jednak tylko gosposię. Zażądał od niej zwrotu obrazu.
Czy w tej sytuacji A może domagać się zwrotu obrazu, zakładając iż sytuacja rozegrała się
1. we Frankfurcie nad Odrą?
2. w Słubicach?
2. w Słubicach?
B. Rozwiązanie
Zgodnie z art. 41 ust. 1 PrPrywMiędz
art. 41 PrPrywMiędz
1. Własność i inne prawa rzeczowe podlegają prawu państwa, w którym znajduje się ich przedmiot.
2. Nabycie i utrata własności, jak również nabycie i utrata oraz zmiana treści lub pierwszeństwa innych praw rzeczowych, podlegają prawu państwa, w którym przedmiot tych praw znajdował się w chwili, gdy nastąpiło zdarzenie pociągające za sobą wymienione skutki prawne.
roszczenia windykacyjne podlegają prawu miejsca położenia rzeczy.1. Własność i inne prawa rzeczowe podlegają prawu państwa, w którym znajduje się ich przedmiot.
2. Nabycie i utrata własności, jak również nabycie i utrata oraz zmiana treści lub pierwszeństwa innych praw rzeczowych, podlegają prawu państwa, w którym przedmiot tych praw znajdował się w chwili, gdy nastąpiło zdarzenie pociągające za sobą wymienione skutki prawne.
1. Rozwiązanie wg prawa niemieckiego
Wg § 985 BGB roszczenie windykacyjne (Herausgabeanspruch) przysługuje właścicielowi (Eigentümer) przeciwko posiadaczowi (Besitzer).
Wg § 985 BGB roszczenie windykacyjne (Herausgabeanspruch) przysługuje właścicielowi (Eigentümer) przeciwko posiadaczowi (Besitzer).
b. gosposia jako posiadacz
Problematyczne jest jednak, czy gosposia, od której A żąda wydania obrazu, jest jego posiadaczem.
Posiadaczem w prawie niemieckim jest ten, kto sprawuje faktyczne władztwo nad rzeczą ("Besitz ist die tatsächliche Sachherrschaft" - MünchKomm/Joost (2009), Vormeberkung zu § 854 Rn. 6 (wissenschaftlicher Besitzbegriff); BGH NJW 1972, 43; BGH NJW 2009, 1949). Gosposia sprawuje jednak faktyczne władztwo nad rzeczą dla B w jego gospodarstwie domowym i podlega w tym zakresie jego wskazówkom. Tym samym można ją uznać za dzierżyciela (Besitzdiener) w rozumieniu art. 855 BGB. Roszczenie windykacyjne przeciwko dzierżycielowi w prawie niemieckim nie przysługuje (BGH NJW 1994, 854; Fritzsche w: BeckOK (2011), § 855 nb. 8; Vieweg/Werner, Sachenrecht, 5 wyd., § 17 Rn. 11).
Problematyczne jest jednak, czy gosposia, od której A żąda wydania obrazu, jest jego posiadaczem.
Posiadaczem w prawie niemieckim jest ten, kto sprawuje faktyczne władztwo nad rzeczą ("Besitz ist die tatsächliche Sachherrschaft" - MünchKomm/Joost (2009), Vormeberkung zu § 854 Rn. 6 (wissenschaftlicher Besitzbegriff); BGH NJW 1972, 43; BGH NJW 2009, 1949). Gosposia sprawuje jednak faktyczne władztwo nad rzeczą dla B w jego gospodarstwie domowym i podlega w tym zakresie jego wskazówkom. Tym samym można ją uznać za dzierżyciela (Besitzdiener) w rozumieniu art. 855 BGB. Roszczenie windykacyjne przeciwko dzierżycielowi w prawie niemieckim nie przysługuje (BGH NJW 1994, 854; Fritzsche w: BeckOK (2011), § 855 nb. 8; Vieweg/Werner, Sachenrecht, 5 wyd., § 17 Rn. 11).
2. Rozwiązanie wg prawa polskiego
a. własność A
A jest wg stanu faktycznego właścicielem obrazu. Z uwagi na to, że obraz znajduje się w domu B, A nie przysługują domniemania wynikające z art. 339 KC
b. faktyczne władanie przez gosposię
Roszczenie z art. 222 § 1 KC
A jest wg stanu faktycznego właścicielem obrazu. Z uwagi na to, że obraz znajduje się w domu B, A nie przysługują domniemania wynikające z art. 339 KC
art. 339 KC
Domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym.
w zw. z art. 341 KCDomniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym.
art. 341 KC
Domniemywa się, że posiadanie jest zgodne ze stanem prawnym. Domniemanie to dotyczy również posiadania przez poprzedniego posiadacza.
. A jest więc obarczony ciężarem dowodu wykazania swojego prawa własności (por. art. 6 KCDomniemywa się, że posiadanie jest zgodne ze stanem prawnym. Domniemanie to dotyczy również posiadania przez poprzedniego posiadacza.
art. 6 KC
Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.
).Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.
b. faktyczne władanie przez gosposię
Roszczenie z art. 222 § 1 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
przysługuje przeciw każdemu, kto rzeczą faktycznie włada. Legitymowanym biernie jest więc każda osoba, która włada cudzą rzeczą bez tytułu prawnego (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 5. wyd., art. 222 nb. 11). Z tych powodów roszczenie windykacyjne przysługuje także przeciw dzierżycielowi i prekarzyście (zob. także SchematRoszczenieWindykacyjne).§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
c. brak skutecznego względem właściciela uprawnienia do władania rzeczą
Roszczenie przysługuje właścicielowi, jeżeli władający rzeczą nie ma skutecznego względem niego uprawnienia do władania rzeczą. Uprawnienia te możemy podzielić na uprawnienia ze stosunków rzeczowych, ze stosunków obligacyjnych, ze stosunków prawnorodzinnych i - sporne - prawo zatrzymania (więcej w SchematRoszczenieWindykacyjne).
Roszczenie przysługuje właścicielowi, jeżeli władający rzeczą nie ma skutecznego względem niego uprawnienia do władania rzeczą. Uprawnienia te możemy podzielić na uprawnienia ze stosunków rzeczowych, ze stosunków obligacyjnych, ze stosunków prawnorodzinnych i - sporne - prawo zatrzymania (więcej w SchematRoszczenieWindykacyjne).
CategoryKazusyRoszczenieWindykacyjne
Na tej stronie nie ma komentarzy
