Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Kazus nr 3 z umowy najmu

wstąpienie osoby bliskiej w stosunek najmu lokalu

A. Stan faktyczny
A mieszkała w mieszkaniu komunalnym wynajmowanym na podstawie umowy najmu zawartej na czas nieoznaczony. W 2000 r. razem z nią zamieszkała jej prawnuczka – B, która miała się nią opiekować z uwagi na podeszły wiek. W marcu 2007 r. A zmarła. Gmina G żąda od B, aby opuściła ona mieszkanie, uzasadniając to żądanie tym, iż umowa najmu podpisana została tylko z A i skoro ona nie żyje, umowa wygasła z chwilą śmierci. B odmawia opuszczenia mieszkania uzasadniając to tym, że jest osobą bliską wobec A, wobec czego ma prawo do mieszkania po jej śmierci w lokalu komunalnym.
Czy G ma prawo domagać się od B opuszczenia mieszkania?

B. Rozwiązanie
1. Roszczenie G przeciwko B o eksmisję z art. 675 § 1 KC
art. 675 KC
§ 1. Po zakończeniu najmu najemca obowiązany jest zwrócić rzecz w stanie nie pogorszonym; jednakże nie ponosi odpowiedzialności za zużycie rzeczy będące następstwem prawidłowego używania.
§ 2. Jeżeli najemca oddał innej osobie rzecz do bezpłatnego używania lub w podnajem, obowiązek powyższy ciąży także na tej osobie.
§ 3. Domniemywa się, że rzecz była wydana najemcy w stanie dobrym i przydatnym do umówionego użytku.

G mogłaby się domagać od B opuszczenia mieszkania, gdyby – zgodnie z art. 675 § 1 KC
art. 675 KC
§ 1. Po zakończeniu najmu najemca obowiązany jest zwrócić rzecz w stanie nie pogorszonym; jednakże nie ponosi odpowiedzialności za zużycie rzeczy będące następstwem prawidłowego używania.
§ 2. Jeżeli najemca oddał innej osobie rzecz do bezpłatnego używania lub w podnajem, obowiązek powyższy ciąży także na tej osobie.
§ 3. Domniemywa się, że rzecz była wydana najemcy w stanie dobrym i przydatnym do umówionego użytku.
– B zajmowała lokal bez tytułu prawnego po zakończeniu umowy najmu.
W sytuacjach,gdy chodzi o najem lokali, należy zawsze w pierwszej kolejności zbadać przepisy ustawy z 2001 r. o ochronie praw lokatorów. Stanowią one bowiem lex specialis w stosunku do przepisów KC. Dopiero, gdy nie ma tam regulacji nas interesujących (a dla nas ważny jest przepis nakazujący zwrot przedmiotu najmu po jego zakończeniu) sięgamy do KC, z tym że znów najpierw badamy przepisy o najmie lokali w KC (art. 680 i nast. KC), a dopiero gdy tam nie znajdziemy odpowiedniej regulacji, sięgamy do przepisów art. 659 KC
art. 659 KC
§ 1. Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.
§ 2. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.
art. 679 KC
art. 679 KC
§ 1. Jeżeli wskutek wypowiedzenia najmu przez nabywcę rzeczy najętej najemca jest zmuszony zwrócić rzecz wcześniej, aniżeli byłby zobowiązany według umowy najmu, może on żądać od zbywcy naprawienia szkody.
§ 2. Najemca powinien niezwłocznie zawiadomić zbywcę o przedwczesnym wypowiedzeniu przez nabywcę; w przeciwnym razie przysługują zbywcy przeciwko najemcy wszelkie zarzuty, których najemca nie podniósł, a których podniesienie pociągnęłoby za sobą bezskuteczność wypowiedzenia ze strony nabywcy.
(ogólne przepisy o najmie). Tutaj wracamy więc ostatecznie do art. 675 § 1 KC
art. 675 KC
§ 1. Po zakończeniu najmu najemca obowiązany jest zwrócić rzecz w stanie nie pogorszonym; jednakże nie ponosi odpowiedzialności za zużycie rzeczy będące następstwem prawidłowego używania.
§ 2. Jeżeli najemca oddał innej osobie rzecz do bezpłatnego używania lub w podnajem, obowiązek powyższy ciąży także na tej osobie.
§ 3. Domniemywa się, że rzecz była wydana najemcy w stanie dobrym i przydatnym do umówionego użytku.
.
a. umowa najmu
Należy w pierwszej kolejności sprawdzić, czy G i B łączyła wcześniej umowa najmu. G i B żadnej umowy nie zawarły, więc w grę wchodzi tylko wstąpienie przez B w już istniejący między A i G stosunek najmu na podstawie art. 691 § 1 i 2 KC.
Stosunek najmu wiąże na podstawie art. 691 KC
art. 691 KC
§ 1. W razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą.
§ 2. Osoby wymienione w § 1 wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci.
§ 3. W razie braku osób wymienionych w § 1 stosunek najmu lokalu mieszkalnego wygasa.
§ 4. Osoby, które wstąpiły w stosunek najmu lokalu mieszkalnego na podstawie § 1, mogą go wypowiedzieć z zachowaniem terminów ustawowych, chociażby umowa najmu była zawarta na czas oznaczony. W razie wypowiedzenia stosunku najmu przez niektóre z tych osób stosunek ten wygasa względem osób, które go wypowiedziały.
§ 5. Przepisów § 1-4 nie stosuje się w razie śmierci jednego ze współnajemców lokalu mieszkalnego.
wynajmującego i nowy podmiot, jeżeli:
  1. nowa osoba jest małżonkiem niebędącym współnajemcą lokalu, dzieckiem najemcy i jego współmałżonka, inną osobą, wobec której najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, albo osobą, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą
  2. zamieszkiwała ze zmarłym najemcą w tym lokalu w chwili jego śmierci (691 § 2).

B niewątpliwie mieszkała z A w chwili jej śmierci w mieszkaniu komunalnym.

B mogłaby wystąpić w stosunek najmu, gdyby pozostawała z A faktycznie we wspólnym pożyciu. Wspólne pożycie jest terminem, którego w polskim ustawodawstwie używa się tylko w znaczeniu pożycia małżeńskiego. Nawet więc, gdy brak jest przymiotnika “małżeński”, nie można tego terminu używać w innym znaczeniu niż dla oznaczenia więzi łączących dwie osoby pozostających w takich relacjach jak małżonkowie (Pietrzykowski w: PietrzykowskiKomentarzKC (2004), art. 691 nb. 13). Wg SN (uchwała z 21.5.2002 r., III CZP 26/02) “wspólne pożycie” oznacza relację, która może istnieć pomiędzy osobami pozostającymi w stosunkach takich, jakie charakteryzują małżonków. Do kręgu osób, które mogą wstąpić w stosunek najmu po zmarłym najemcy można więc zaliczyć, na tle tego przepisu, poza osobami należącymi do trzech pierwszych grup uprawnionych, tylko osobę, która pozostawała z najemcą w stosunkach obejmujących również więź fizyczną, czyli jedynie jego konkubenta. Tą interpretację art. 691 KC
art. 691 KC
§ 1. W razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą.
§ 2. Osoby wymienione w § 1 wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci.
§ 3. W razie braku osób wymienionych w § 1 stosunek najmu lokalu mieszkalnego wygasa.
§ 4. Osoby, które wstąpiły w stosunek najmu lokalu mieszkalnego na podstawie § 1, mogą go wypowiedzieć z zachowaniem terminów ustawowych, chociażby umowa najmu była zawarta na czas oznaczony. W razie wypowiedzenia stosunku najmu przez niektóre z tych osób stosunek ten wygasa względem osób, które go wypowiedziały.
§ 5. Przepisów § 1-4 nie stosuje się w razie śmierci jednego ze współnajemców lokalu mieszkalnego.
podtrzymał Sąd Najwyższy w wyroku z 20.11.2009 w spr. III CZP 99/09.
B nie wstąpiła więc w stosunek najmu na mocy art. 691 KC
art. 691 KC
§ 1. W razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą.
§ 2. Osoby wymienione w § 1 wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci.
§ 3. W razie braku osób wymienionych w § 1 stosunek najmu lokalu mieszkalnego wygasa.
§ 4. Osoby, które wstąpiły w stosunek najmu lokalu mieszkalnego na podstawie § 1, mogą go wypowiedzieć z zachowaniem terminów ustawowych, chociażby umowa najmu była zawarta na czas oznaczony. W razie wypowiedzenia stosunku najmu przez niektóre z tych osób stosunek ten wygasa względem osób, które go wypowiedziały.
§ 5. Przepisów § 1-4 nie stosuje się w razie śmierci jednego ze współnajemców lokalu mieszkalnego.
.
Exkurs:
W orzeczeniu z dnia 28.11.2012 r. (UchwalaSNIIICZP6512) SN przesądził, że związki homoseksualne również są objęte tą regulacją. Stąd osoba żyjąca w związku z partnerem tej samej płci może pozostać w mieszkaniu komunalnym po śmierci partnera na dotychczasowych warunkach (por. wcześniej Panowicz-Lipska w: SystemPrawaPrywatnegoTom8, § 2 nb. 144; inaczej Pietrzykowski w: PietrzykowskiKomentarzKC (2004), art. 691 nb. 13).


b. wynik
G nie może domagać się od B opuszczenia mieszkania na podstawie art. 675 § 1 KC
art. 675 KC
§ 1. Po zakończeniu najmu najemca obowiązany jest zwrócić rzecz w stanie nie pogorszonym; jednakże nie ponosi odpowiedzialności za zużycie rzeczy będące następstwem prawidłowego używania.
§ 2. Jeżeli najemca oddał innej osobie rzecz do bezpłatnego używania lub w podnajem, obowiązek powyższy ciąży także na tej osobie.
§ 3. Domniemywa się, że rzecz była wydana najemcy w stanie dobrym i przydatnym do umówionego użytku.
, gdyż nie wiązała ich nigdy umowa najmu.
2. Roszczenie G przeciw B z art. 222 § 1 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.

Ponieważ B nie była nigdy najemcą i nie posiada żadnego tytułu prawnego do lokalu, G może domagać się jego wydania na podstawie art. 222 § 1 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
.

CategoryKazusyNajem