Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Kazus nr 4 z czynów niedozwolonych


A. Stan faktyczny
W piątek, dnia 27.6.2003 r., kasjer K po zakończeniu pracy, nie zabezpieczył należycie kasy (wychodząc na chwilę, zostawił klucz w zamku swojego pomieszczenia kasowego). Przebywający akurat w banku wraz z rodzicami (R) 17-letni Z, wykorzystał tą sytuację i zabrał z kasy worek z pieniędzmi w kwocie 100.000 zł, które strażnik bankowy miał za chwilę przetransportować do sejfu bankowego. Rodzice nie zauważyli postępku syna, gdyż zajęci byli lekturą broszur bankowych o kredytach.
Bank (B) był ubezpieczony na wypadek kradzieży w zakładzie ubezpieczeń U.
Dnia 26.6.2006 r. w pozwie skierowanym do właściwego sądu okręgowego, B domaga się od Z, U i K zapłaty 100.000 zł. Występujący w obronie Z adwokat A twierdzi, że Z nie może on odpowiadać, gdyż działał w stanie wyższej konieczności, a poza tym jest niepełnoletni i wobec tego jest zwolniony ze wszelkiej odpowiedzialności.
K z kolei twierdzi, że jego chronią przepisy prawa pracy i wobec tego również jest całkowicie zwolniony z odpowiedzialności wobec pracodawcy.
U natomiast podnosi zarzut, że wg ogólnych warunków ubezpieczenia, które zostały B prawidłowo doręczone, termin przedawnienia roszczenia o świadczenie z ubezpieczenia wynosi 2 lata, wobec czego roszczenie o zapłatę wobec niego już się przedawniło.
1.Czy B może domagać się od zapłaty od wszystkich razem?
2.Czy U będzie mógł domagać się od K i Z zapłaty 100.000 zł, gdy wypłaci bankowi stosowne odszkodowanie?


B. Roszczenie B wobec K, Z i U o zapłatę
Bank miałby prawo domagać się zapłaty od Z, K i U, gdyby przysługiwało mu stosowne roszczenie wobec każdego z nich i byliby oni zobowiązani do wspólnej odpowiedzialności wobec B.
1. Powstanie roszczenia
Przede wszystkim należy ustalić, na jakiej podstawie Bank mógłby się domagać zapłaty od Z, K i U.
a. roszczenie wobec Z
Z dopuścił się kradzieży, co stanowi czyn niedozwolony, więc odpowiedzialność w tym wypadku wynika z art. 415 KC
art. 415 KC
Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.
.

b. roszczenie wobec U
U odpowiada na podstawie zawartej z B umowy ubezpieczenia majątkowego. Podstawą roszczenia jest więc art. 805 § 1 KC
art. 805 KC
§ 1. Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.
§ 2. Świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:
1) przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;
2) przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.
§ 3. Do renty z umowy ubezpieczenia nie stosuje się przepisów kodeksu niniejszego o rencie.
§ 4. Przepisy art. 3851-3853 stosuje się odpowiednio, jeżeli ubezpieczającym jest osoba fizyczna zawierająca umowę związaną bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
.

c. roszczenie wobec K
K, jako pracownik, odpowiada na jeszcze innej podstawie: jego odpowiedzialność wynika z niedopełnienia obowiązków pracowniczych, tak więc podstawę odpowiedzialności stanowi w tym wypadku art. 471 KC
art. 471 KC
Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
.
2. Legitymacja
Bank mógłby żądać od wszystkich zapłaty od wszystkich, gdyby byli oni wspólnie odpowiedzialni za powstanie szkody. Wspólna odpowiedzialność może wynikać z solidarnego charakteru zobowiązania albo z odpowiedzialności in solidum.
a. odpowiedzialność solidarna
Dla tego typu odpowiedzialności brak jest zarówno przepisu (art. 441 KC
art. 441 KC
§ 1. Jeżeli kilka osób ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, ich odpowiedzialność jest solidarna.
§ 2. Jeżeli szkoda była wynikiem działania lub zaniechania kilku osób, ten, kto szkodę naprawił, może żądać od pozostałych zwrotu odpowiedniej części zależnie od okoliczności, a zwłaszcza od winy danej osoby oraz od stopnia, w jakim przyczyniła się do powstania szkody.
§ 3. Ten, kto naprawił szkodę, za którą jest odpowiedzialny mimo braku winy, ma zwrotne roszczenie do sprawcy, jeżeli szkoda powstała z winy sprawcy.
nie ma zastosowania wobec U) jak również umowy.

b. odpowiedzialność in solidum
Na temat tego rodzaju wspólnej odpowiedzialności wielu dłużników zob. osobny skrypt.
3. Brak utraty
Ponieważ roszczenie nie zostało przeniesione ani też nie wygasło, nie zostało utracone.

4. Zaskarżalność roszczenia
Brak jest jakichkolwiek wskazówek dla wątpliwości co do egzekwowalności roszczenia.

5. Wynik
B może domagać się zapłaty od U, Z oraz K.

C. Roszczenie U wobec Z i K o zapłatę
Roszczenie zwrotne będzie przysługiwać U wobec Z i K, gdy będzie miało ono swoją podstawę prawną a Z i K będą odpowiedzialni za jego spełnienie wspólnie.
1. Powstanie roszczenia
Roszczenie powstanie, gdy zostaną spełnione przesłanki znajdującej zastosowanie podstawy prawnej. Przyjmuje się powszechnie, iż nie można w przypadku odpowiedzialności in solidum stosować art. 376 KC
art. 376 KC
§ 1. Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.
§ 2. Część przypadająca na dłużnika niewypłacalnego rozkłada się między współdłużników.
. Stosuje się natomiast inne zasady ogólne prawa cywilnego:
  • zasadę, iż nie można powoływać się na własne niegodziwe zachowanie (co oznacza, iż Z nie miałby roszczenia zwrotnego wobec K, gdyby Z zapłacił żądaną kwotę w całości),
  • przypisy o odpowiedzialności za nienależyte wykonanie zobowiązania,
  • przepisy o wstąpieniu w prawa zaspokojonego wierzyciela (art. 518 § 1 pkt 4 KC
    art. 518 KC
    § 1. Osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty:
    1) jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi;
    2) jeżeli przysługuje jej prawo, przed którym spłacona wierzytelność ma pierwszeństwo zaspokojenia;
    3) jeżeli działa za zgodą dłużnika w celu wstąpienia w prawa wierzyciela; zgoda dłużnika powinna być pod nieważnością wyrażona na piśmie;
    4) jeżeli przewidują to przepisy szczególne.
    § 2. W wypadkach powyższych wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia, które jest już wymagalne.
    § 3. Jeżeli wierzyciel został spłacony przez osobę trzecią tylko w części, przysługuje mu co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed wierzytelnością, która przeszła na osobę trzecią wskutek zapłaty częściowej.
    w zw. z art. 828 KC
    art. 828 KC
    § 1. Jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciel roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania. Jeżeli zakład pokrył tylko część szkody, ubezpieczającemu przysługuje co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed roszczeniem ubezpieczyciela.
    § 2. Nie przechodzą na ubezpieczyciela roszczenia ubezpieczającego przeciwko osobom, z którymi ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym, chyba że sprawca wyrządził szkodę umyślnie.
    § 3. Zasady wynikające z paragrafów poprzedzających stosuje się odpowiednio w razie zawarcia umowy na cudzy rachunek.
    ),
  • art. 441 § 2 KC
    art. 441 KC
    § 1. Jeżeli kilka osób ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, ich odpowiedzialność jest solidarna.
    § 2. Jeżeli szkoda była wynikiem działania lub zaniechania kilku osób, ten, kto szkodę naprawił, może żądać od pozostałych zwrotu odpowiedniej części zależnie od okoliczności, a zwłaszcza od winy danej osoby oraz od stopnia, w jakim przyczyniła się do powstania szkody.
    § 3. Ten, kto naprawił szkodę, za którą jest odpowiedzialny mimo braku winy, ma zwrotne roszczenie do sprawcy, jeżeli szkoda powstała z winy sprawcy.
    analogicznie oraz
  • art. 441 § 3 KC
    art. 441 KC
    § 1. Jeżeli kilka osób ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, ich odpowiedzialność jest solidarna.
    § 2. Jeżeli szkoda była wynikiem działania lub zaniechania kilku osób, ten, kto szkodę naprawił, może żądać od pozostałych zwrotu odpowiedniej części zależnie od okoliczności, a zwłaszcza od winy danej osoby oraz od stopnia, w jakim przyczyniła się do powstania szkody.
    § 3. Ten, kto naprawił szkodę, za którą jest odpowiedzialny mimo braku winy, ma zwrotne roszczenie do sprawcy, jeżeli szkoda powstała z winy sprawcy.
    analogicznie (Zawada w: PietrzykowskiKomentarzKC, wyd. 3, art. 369 nb. 15).
2. Roszczenie z art. 376 § 1 zd. 2 KC
art. 376 KC
§ 1. Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.
§ 2. Część przypadająca na dłużnika niewypłacalnego rozkłada się między współdłużników.
analogicznie

W przypadku odpowiedzialności in solidum brak jest podstaw do analogicznego nawet stosowania przepisów o regresie (art. 376 KC
art. 376 KC
§ 1. Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.
§ 2. Część przypadająca na dłużnika niewypłacalnego rozkłada się między współdłużników.
). Dlatego też w tym wypadku brak jest roszczenia z art. 376 § 1 zd. 2 KC
art. 376 KC
§ 1. Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.
§ 2. Część przypadająca na dłużnika niewypłacalnego rozkłada się między współdłużników.
.

3. Nabycie pochodne roszczenia wg art. 828 KC
art. 828 KC
§ 1. Jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciel roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania. Jeżeli zakład pokrył tylko część szkody, ubezpieczającemu przysługuje co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed roszczeniem ubezpieczyciela.
§ 2. Nie przechodzą na ubezpieczyciela roszczenia ubezpieczającego przeciwko osobom, z którymi ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym, chyba że sprawca wyrządził szkodę umyślnie.
§ 3. Zasady wynikające z paragrafów poprzedzających stosuje się odpowiednio w razie zawarcia umowy na cudzy rachunek.

U jako zakład ubezpieczeń nabywa z mocy prawa roszczenie Banku wobec Z i K o naprawienie szkody. Art. 828 KC
art. 828 KC
§ 1. Jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciel roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania. Jeżeli zakład pokrył tylko część szkody, ubezpieczającemu przysługuje co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed roszczeniem ubezpieczyciela.
§ 2. Nie przechodzą na ubezpieczyciela roszczenia ubezpieczającego przeciwko osobom, z którymi ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym, chyba że sprawca wyrządził szkodę umyślnie.
§ 3. Zasady wynikające z paragrafów poprzedzających stosuje się odpowiednio w razie zawarcia umowy na cudzy rachunek.
nie może być jednak podstawą prawną żądania, ale tylko przepisy, które nakazywały naprawienie szkody przez sprawców i w związku z art. 828 KC
art. 828 KC
§ 1. Jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciel roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania. Jeżeli zakład pokrył tylko część szkody, ubezpieczającemu przysługuje co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed roszczeniem ubezpieczyciela.
§ 2. Nie przechodzą na ubezpieczyciela roszczenia ubezpieczającego przeciwko osobom, z którymi ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym, chyba że sprawca wyrządził szkodę umyślnie.
§ 3. Zasady wynikające z paragrafów poprzedzających stosuje się odpowiednio w razie zawarcia umowy na cudzy rachunek.
, zgodnie z którym roszczenia z tych przepisów przechodzą na zakład ubezpieczeń z mocy samej ustawy.

4. Roszczenie z art. 441 § 3 KC
art. 441 KC
§ 1. Jeżeli kilka osób ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, ich odpowiedzialność jest solidarna.
§ 2. Jeżeli szkoda była wynikiem działania lub zaniechania kilku osób, ten, kto szkodę naprawił, może żądać od pozostałych zwrotu odpowiedniej części zależnie od okoliczności, a zwłaszcza od winy danej osoby oraz od stopnia, w jakim przyczyniła się do powstania szkody.
§ 3. Ten, kto naprawił szkodę, za którą jest odpowiedzialny mimo braku winy, ma zwrotne roszczenie do sprawcy, jeżeli szkoda powstała z winy sprawcy.
analogicznie

W przypadku odpowiedzialności in solidum dłużnik, który zaspokoił wierzyciela ma roszczenie na podstawie ogólnych przepisów o odpowiedzialności, przede wszystkim na podstawie analogicznie stosowanego art. 441 § 3 KC
art. 441 KC
§ 1. Jeżeli kilka osób ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, ich odpowiedzialność jest solidarna.
§ 2. Jeżeli szkoda była wynikiem działania lub zaniechania kilku osób, ten, kto szkodę naprawił, może żądać od pozostałych zwrotu odpowiedniej części zależnie od okoliczności, a zwłaszcza od winy danej osoby oraz od stopnia, w jakim przyczyniła się do powstania szkody.
§ 3. Ten, kto naprawił szkodę, za którą jest odpowiedzialny mimo braku winy, ma zwrotne roszczenie do sprawcy, jeżeli szkoda powstała z winy sprawcy.
. U naprawił szkodę, choć nie ponosił za nią winy, więc ma roszczenie regresowe wobec Z i K, którzy ponoszą winę za wyrządzoną szkodę. U ma więc i roszczenie z art. 441 § 3 KC
art. 441 KC
§ 1. Jeżeli kilka osób ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, ich odpowiedzialność jest solidarna.
§ 2. Jeżeli szkoda była wynikiem działania lub zaniechania kilku osób, ten, kto szkodę naprawił, może żądać od pozostałych zwrotu odpowiedniej części zależnie od okoliczności, a zwłaszcza od winy danej osoby oraz od stopnia, w jakim przyczyniła się do powstania szkody.
§ 3. Ten, kto naprawił szkodę, za którą jest odpowiedzialny mimo braku winy, ma zwrotne roszczenie do sprawcy, jeżeli szkoda powstała z winy sprawcy.
.

5. Legitymacja stron
U jest na pewno legitymowany.
Wspólna odpowiedzialność może wynikać z solidarnego charakteru zobowiązania albo z odpowiedzialności in solidum.
Z i K znów odpowiadają na zasadzie in solidum, albowiem brak jest przepisu, który by statuował ich odpowiedzialność solidarną (art. 441 § 1 KC
art. 441 KC
§ 1. Jeżeli kilka osób ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, ich odpowiedzialność jest solidarna.
§ 2. Jeżeli szkoda była wynikiem działania lub zaniechania kilku osób, ten, kto szkodę naprawił, może żądać od pozostałych zwrotu odpowiedniej części zależnie od okoliczności, a zwłaszcza od winy danej osoby oraz od stopnia, w jakim przyczyniła się do powstania szkody.
§ 3. Ten, kto naprawił szkodę, za którą jest odpowiedzialny mimo braku winy, ma zwrotne roszczenie do sprawcy, jeżeli szkoda powstała z winy sprawcy.
nie ma zastosowania, bo K nie odpowiada za czyn niedozwolony, tylko za nienależyte wykonanie umowy).

6. Dalsze przesłanki
Nie są problematyczne.

7. Wynik
U może domagać się od Z i K wspólnej zapłaty 100.000 zł.

CategoryKazusyDelikty CategoryOdpowiedzialnoscInSolidum
Na tej stronie nie ma komentarzy