Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Wersja [18523]

To jest stara wersja EUWTCharakterPrawny utworzona przez MarcinKrzymuski, 2013-11-13 00:20:09.

 

Charakter prawny europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej

analiza prawna organizacji i funkcjonowania EUWT jako podmiotu na styku praw wspólnotowego i krajowego (polskiego)

A. OGÓLNE INFORMACJE O EUWT
Europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej (EUWT) jest osobą prawną powołaną do ułatwiania i upowszechniania współpracy terytorialnej podmiotów publicznych z co najmniej dwóch krajów członkowskiego UE.
Pod pojęciem współpracy terytorialnej rozporządzenie rozumie zarówno współpracę transgraniczną jak i współpracę transnarodową i międzyregionalną. Ułatwianie współpracy terytorialnej przy pomocy EUWT polega na zmniejszeniu istotnych trudności napotykanych podczas realizacji działań z nią związanych. Upowszechnianie powoduje natomiast zwiększenie liczby działań związanych ze współpracą terytorialną.
Wyłącznym celem działalności EUWT jest wzmocnienia spójności ekonomicznej i społecznej (art. 1 ust. 2 RozpWEEUWT). Wzmocnienie spójności ekonomicznej i społecznej oznacza polepszenie warunków w poszczególnych regionach oraz wyrównanie różnic w celu wspierania rozwoju Unii jako całości (por. art. 174 TFUE).
EUWT nie jest natomiast:
  • stowarzyszeniem (choć polska ustawa nakazuje stosować odpowiednio przepisy o stowarzyszeniach);
  • organem wyłącznie politycznym (realizuje konkretne zadania, powierzone mu przez członków);
  • związkiem celowym (choć jego charakter i sposób działania najbardziej odpowiadają tej właśnie strukturze prawnej);
  • konsorcjum (choć jest złożone z wielu niezależnych podmiotów realizujących ten sam cel).

B. ŹRÓDŁA PRAWA O EUWT
Zostało stworzone na mocy rozporządzenia (WE) nr 1082/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej (EUWT) z dnia 5 lipca 2006 r. (Dz.Urz.z 31 lipca 2006 roku, Nr 210, str. 19 i nast.).
Więcej o źródłach prawa w osobnym dokumencie.

C. ANALIZA PRAWNA ORGANIZACJI
Przepisem decydującym o organizacji EUWT jest przepis stwierdzający, że EUWT jest osobą prawną (art. 1 ust. 3 RozpWEEUWT
art. 1 RozpWEEUWT
1. Europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej (zwane dalej "EUWT") może zostać utworzone na terytorium Unii na warunkach przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu i z zastrzeżeniem określonych w nim przepisów.
2. Celem EUWT jest ułatwianie i wspieranie w szczególności współpracy terytorialnej, w tym co najmniej jednego z jej komponentów: współpracy transgranicznej, transnarodowej lub międzyregionalnej, między jego członkami określonymi w art. 3 ust. 1, z myślą o wzmocnieniu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej Unii.
3. EUWT posiada osobowość prawną.
4. W każdym z państw członkowskich EUWT posiada zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych o najszerszym zakresie przyznawanym osobom prawnym na mocy prawa krajowego tego państwa członkowskiego. Może ono, w szczególności, nabywać lub zbywać mienie ruchome i nieruchome oraz zatrudniać pracowników i występować jako strona w postępowaniu sądowym.
5. Siedziba statutowa EUWT znajduje się w państwie członkowskim, którego prawu podlega przynajmniej jeden z jego członków.
).
1. Osobowość prawna
Nadanie EUWT osobowości prawnej jest jednym z kluczowych postanowień RozpWEEUWT. Po raz pierwszy bowiem instrument współpracy transgranicznej może być podmiotem niezależnym pod względem prawnym od swoich członków (takiego statusu nie posiadało np. EUIG, które jest traktowane jako ułomna osoba prawna (więcej w osobnym dokumencie)).
Przepisy nadające EUWT osobowość prawną wydają się na pierwszy rzut oka dość jasne i nie wymagające dalszego badania. Tymczasem rozważenia wymaga, co tak naprawdę miał na myśli prawodawca europejski przyznając ugrupowaniom "najszerszą zdolność, jaka może być przyznana osobom prawnym na mocy prawa krajowego danego państwa członkowskiego"?
a. osoba prawna prawa europejskiego
Pierwsze pytanie pojawiające się w tym zakresie dotyczy charakteru osobowości prawnej. Pojawiają się bowiem - uzasadnione - wątpliwości, czy osobowość prawna EUWT ma swoje źródło w prawie europejskim czy jednak jest to wyłącznie deklaracja nawiązująca do partykularnego prawa członków UE.
Autorzy analizy "Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej" stawiają dość jednoznacznie na koncepcję osobowości prawnej prawa wspólnotowego (obecnie unijnego) (Analiza GEPE..., 2007, s. 82). Natomiast Pechstein i Deja wychodzą raczej z założenia, iż to zagadnienie nie wymaga ostatecznego rozstrzygnięcia (PechsteinDejaEuR2011, s. 364-365). Deklaracja zawarta w art. 1 ust. 3 RozpWEEUWT ma bowiem służyć przede wszystkim jednolitemu traktowaniu EUWT we wszystkich krajach jako osoby prawnej, a więc podmiotu zdolnego do samodzielnego działania ze skutkiem dla siebie i będącego podmiotem praw i obowiązków, podobnie jak inne osoby prawne.
Jednakże kwestia ta ma doniosłe znaczenie choćby przy dokonywaniu przeniesienia siedziby statutowej EUWT z jednego kraju do drugiego albo przy ocenianiu ewentualnych konfliktach postanowień z różnych źródeł prawa o EUWT. W przypadku bowiem przyjęcia, że mamy do czynienia z osobą prawną prawa europejskiego, przeniesienie siedziby statutowej nie wymagałoby (oprócz stosownych zmian w konwencji ugrupowania i statucie) uprzedniej likwidacji EUWT w dotychczasowym państwie siedziby. Natomiast w razie konfliktu ewentualnych postanowień prawa europejskiego, wewnętrznego (konwencja i statut) i prawa krajowego, skutkiem przyjęcia osobowości prawnej prawa europejskiego byłoby przestrzeganie hierarchii wg kolejności zaprezentowanej w art. 2 ust. 1 zd. 1 RozpWEEUWT. Oznaczałoby to, że prawo wewnętrzne EUWT ma pierwszeństwo przed prawem krajowym.
W przekonaniu autorów niniejszej analizy słuszne jest przyjęcie, iż EUWT jest osobą prawną prawa europejskiego. Spełnia ono kryteria tejże formy prawnej przedstawione w orzeczeniu ETS z dnia 2.5.2006 r. (C-436/03), Zb. Orz. I-3767. Z cytowanego orzeczenia wynika, że "europejską formę prawną" mają podmioty, spełniające następujące kryteria:
  1. uregulowanie przepisami prawa europejskiego (zwłaszcza bezpośrednio obowiązującego rozporządzenia), co nie wyklucza odesłania do posiłkowego stosowania przepisów państwa siedziby,
  2. specyficzne (odmienne od rozwiązań w prawie krajowym) warunki tworzenia podmiotu,
  3. nakaz traktowania tej formy prawnej tak, jak podmiotów utworzonych zgodnie z prawem państwa członkowskiego, w którym ma on swoją statutową siedzibę,
  4. możliwość przeniesienia siedziby statutowej z jednego państwa członkowskiego do innego, bez potrzeby likwidacji i tworzenia nowego podmiotu prawnego (wyrok ETS z dnia 2.5.2006 r. (C-436/03), Zb. Orz. I-3768, nb. 41-43).
EUWT spełnia z powyżej wymienionych kryteriów kryteria 1-3. Brak jest natomiast w rozp. 1082/2006 postanowień co do transgranicznego przeniesienia siedziby. Zgodnie z art. 1 zd. 1 pkt c RozpWEEUWT w takim przypadku stosuje się prawo państwa członkowskiego, w którym znajduje się siedziba statutowa EUWT. Prawo polskie natomiast wskazuje tutaj na przepisy o stowarzyszeniach (art. 3 UEUWT). Powołane przez ten przepis regulacje PrStow również nie zawierają odpowiedników dla art. 270 pkt 2 KSH
art. 270 KSH
Rozwiązanie spółki powodują:
1) przyczyny przewidziane w umowie spółki,
2) uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza,
3) ogłoszenie upadłości spółki,
4) inne przyczyny przewidziane prawem.
czy art. 459 pkt 2 KSH
art. 459 KSH
Rozwiązanie spółki powodują:
1) przyczyny przewidziane w statucie,
2) uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę,
3) ogłoszenie upadłości spółki,
4) inne przyczyny przewidziane prawem.
. Stąd zastosowanie muszą znaleźć ogólne zasady dotyczące przenoszenia siedziby. Te zostały na poziomie europejskim określone w orzecznictwie ETS w sprawach Cartesio (wyrok z dnia 16.11.2008, C-210/06) i Vale (wyrok z dnia 12.7.2012, C-378/10; zob. glosę OplustilMPH2012).
b. osoba prawa prawa publicznego
Na gruncie prawa polskiego zagadnienie rodzaju osobowości prawnej EUWT rozstrzyga przepis art. 3 UEUWT
art. 3 UEUWT
W sprawach nieuregulowanych w rozporządzeniu 1082/2006 oraz w ustawie do ugrupowania stosuje się odpowiednio przepisy o stowarzyszeniach.
. Nakazuje stosować do EUWT odpowiednio przepisy o stowarzyszeniach. Konsekwencje tego odesłania są różne.
Przede pociąga to za sobą konieczność zlokalizowania zakresów, które nie zostały uregulowane w UEUWT i RozpWEEUWT a następnie ustalenia właściwych dla tych zagadnień przepisów, którymi mogą być nie tylko przepisy o stowarzyszeniach zawarte w ustawie z 1989 r. PrStow ale inne przepisy polskiego systemu prawnego odnoszące się do stowarzyszeń (bliżej o przepisach znajdujących zastosowanie i konsekwencjach tego napisano więcej w Komentarz do art. 3 UEUWT).
W związku z tym przepisem pojawia się także problem kwalifikacji EUWT jako osoby prawnej prawa prywatnego albo publicznego. Rozporządzenie tej kwestii nie przesądza. Pozostawia natomiast członkom EUWT wybór przepisów właściwych do celów interpretacji i stosowania konwencji (art. 8 ust. 2 lit. e) RozpWEEUWT w zw. z art. 2 ust. 1 zd. 2 RozpWEEUWT) oraz - jak się wydaje - wybór formy prawnej na podstawie art. 1 ust. 4 RozpWEEUWT. Tymczasem art. 3 UEUWT stanowczo klasyfikuje ugrupowania jako struktury, którym najbliżej jest do stowarzyszeń. Odesłania, o którym mowa jest w art. 3 UEUWT, nie należy bowiem interpretować tak, że EUWT jest stowarzyszeniem (Ofiarska w: KosikowskiSalachnaFinanseSamorzadowe, 2012, str. 228). EUWT należy traktować jak stowarzyszenie. Właściwe jest więc stosowanie przepisów o stowarzyszeniach z uwzględnieniem mechanizmu mutatis mutandis. Ta konstatacja jednak nie likwiduje problemu zgodności tego przepisu z rozporządzeniem 1082/2006. W ten sposób polski ustawodawca przesądził bowiem o przepisach kraju miejsca siedziby EUWT, pozbawiając tym samym prawa wyboru członków EUWT formy prawnej. Stąd pojawia się zarzut niezgodności tego zapisu art. 3 UEWUT z rozporządzeniem o EUWT.
W Polsce osobowość prawna jest traktowana jako przymiot mający swoje źródło w prawie prywatnym, a dokładnie z art. 33 KC
art. 33 KC
Osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną.
i nast. Stąd wniosek, że osobowość prawna będzie miała z reguły charakter prywatnoprawny. Konieczne są więc ustalenia, jakie kryteria pozwalają na nadanie osobie prawnej statusu osoby prawnej prawa publicznego. Kryteria te zostały bliżej przedstawione w osobnym opracowaniu. Na ich podstawie można wysnuć wniosek, że stowarzyszenia mogą mieć zarówno charakter osoby prawnej prawa publicznego lub prywatnego. Decydującym będzie spełnienie warunków kwalifikujących je do jednej albo drugiej grupy.
EUWT na tym tle jednoznacznie spełnia kryteria osoby prawnej prawa publicznego. Niezależnie od przyjętej koncepcji EUWT za każdym razem spełnia kryteria osoby prawnej prawa publicznego czy to z uwagi na status członków, charakter powierzonych zadań czy źródło majątku.
c. wniosek
EUWT jest więc osobą prawną prawa europejskiego. Przysługująca mu osobowość ma charakter publicznoprawny.

D. ZDOLNOŚĆ PRAWNA I ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH
EUWT posiada zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych (art. 1 ust. 4 RozpWEEUWT). Chodzi tu o "najszerszą zdolność, jaka może być przyznana osobom prawnym na mocy prawa krajowego danego państwa członkowskiego". W każdym kraju członkowskim EUWT ma być więc traktowany jak "pełna" osoba prawna. Niezależnie jednak od postanowień prawa krajowego, RozpWEEUWT i tak wskazuje, jakie przymioty powinno mieć EUWT w kraju członkowskim. Chodzi o to, że EUWT powinno mieć możliwość nabywania mienia ruchomego i nieruchomego, zatrudniania pracowników oraz uczestnictwa jako strona w procesie sądowym (zdolność procesowa).
1. Zdolność prawna
Zdolność prawna to możność bycia (stania się) podmiotem praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego. Zdolność prawna oznacza więc taki status jednostki, z którym związana jest prawna możliwość nabywania praw i obowiązków w obrocie prawnym.
EUWT może być więc podmiotem własnych praw i własnych obowiązków. Łączy się to z niezależnością (prawną) od członków. W obrocie prawnym podmiotem nabywającym uprawnienia i wchodzącym w zobowiązania jest więc wyłącznie EUWT a nie jego członkowie. Konsekwencją tego jest więc m.in. odpowiedzialność EUWT za własne zobowiązania (art. 12 RozpWEEUWT).
Nabycie osobowości prawnej przez EUWT następuje w dniu rejestracji lub publikacji, zależnie od tego, która z nich nastąpi wcześniej (art. 5 ust. 1 zd. 2 RozpWEEUWT). Polska UEUWT precyzuje to postanowienie w ten sposób, iż ugrupowanie z siedzibą w Polsce nabywa osobowość prawną z dniem wpisania do rejestru (art. 8 ust. 2 UEUWT).
2. Zdolność do czynności prawnych
Zdolność do czynności prawnych stanowią personalne kwalifikacje osoby, od posiadania których system prawny uzależnia ważność lub skuteczność czynności prawnych podjętych przez daną osobę we własnym imieniu oraz inne skutki prawne (por. M. Pazdan (w:) SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2007, Rozdział XIV, nb. 62).
Ani rozporządzenie ani polska ustawa o EUWT nie precyzują bliżej zagadnienia zdolności do czynności prawnych EUWT. Zgodnie z nakazem rozporządzenia zdolność do czynności prawnych ma mieć najszerszy zakres przyznawany osobom prawnym na mocy prawa krajowego. Dla EUWT z siedzibą w Polsce skutkiem tego jest sięgnięcie do przepisów ogólnych, w tym wypadku art. 38 KC
art. 38 KC
Osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie.
. Zgodnie z nim osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie. Mutatis mutandis oznacza to, iż EUWT jako osoba prawna prawa europejskiego w obrocie cywilnoprawnym działa w sposób bliżej opisany w rozporządzeniu i statucie EUWT.
Z art. 10 RozpWEEUWT EUWT działa przez swoje organy. Organem reprezentującym i dokonującym czynności prawnych ze skutkiem dla EUWT jest dyrektor EUWT, który reprezentuje ugrupowanie na zewnątrz i działa w jego imieniu (art. 10 ust. 1 lit. b) RozpWEEUWT). Z tym wiąże się również odpowiedzialność EUWT za działania swoich organów wobec stron trzecich. Zachodzi ona nawet w tych przypadkach, gdy działania takie nie są objęte zakresem zadań EUWT (ultra vires).
3. Odesłanie do przepisów o stowarzyszeniach
Wreszcie konieczne jest zbadanie, jak na tym tle wypadają przepisy ustawy - Prawo o stowarzyszeniach (art. 3 UEUWT), do których ustawa odsyła w art. 3 UEUWT.
4. Wnioski
EUWT z siedzibą w Polsce posiada zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych w najszerszym możliwym zakresie. Dopóki mieści się to w zakresie odpowiadającym zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych stowarzyszeń, należy stosować przepisy ustawy - Prawo o stowarzyszeniach. Wszelkie ewentualne ograniczenia obydwu atrybutów są bezskuteczne.

CategoryEUWT
Na tej stronie nie ma komentarzy