Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Wersja [17671]

To jest stara wersja CieplownictwoRegulacjeUE utworzona przez WojciechLisiewicz, 2013-02-10 17:15:32.

 

Inhaltsverzeichnis des Artikels

Ciepłownictwo - regulacja w UE

impulsy regulacyjne dla ciepłownictwa obecnie i w najbliższej przyszłości wynikające z prawa UE

A. Przedmiot opracowania
Działalność przedsiębiorstw ciepłowniczych jest w Polsce w dużej mierze zależna od regulacji prawnej. O ile w latach 1990-2005 polityka europejska koncentrowała się na energetyce mogącej mieć wymiar transgraniczny (rynki gazu i energii elektrycznej) i nie poświęcała wiele uwagi tym podsektorom branży, które związane są z rynkami lokalnymi (ciepłownictwo), tak w ostatnich latach działania legislacyjne UE mają coraz silniejszy wpływ na ciepłownictwo, w szczególności w związku z debatą i działaniami mającymi na celi poprawę efektywności energetycznej. Dlatego też przy rozważaniach na temat strategii średnio- i długoplanowej przedsiębiorstw ciepłowniczych (perspektywa 5-10 lat) uwzględnić należy koniecznie prawo europejskie, ponieważ umożliwi to przewidywanie trendów legislacyjnych w kraju, zanim polski ustawodawca dany problem dostrzeże. Doświadczenie uczy, że rozwiązania legislacyjne, przed którymi wzbraniano się w Polsce przez lata, prędzej czy później stały lub stają się faktem (por. prawo zamówień publicznych stosowane przez przedsiębiorstwa ciepłownicze przez lata bez potrzeby, liberalizacja rynku gazu i energii elektrycznej itp.). Zatrzymanie tych mechanizmów nie jest wielokrotnie możliwe, dlatego warto skupić się na korektach korzystnych dla przedsiębiorstw na szczeblu polskiego prawa i przygotować przedsiębiorstwo na nadchodzące (w wielu kwestiach nieuchronne) zmiany.

Poniżej zebrane zostały istotniejsze informacje o ustawodawstwie europejskim w chwili obecnej i w najbliższej przyszłości, które mogą mieć wpływ na działalność przedsiębiorstw ciepłowniczych, również w Polsce. Opracowanie uwzględnia zarówno akty prawne już ogłoszone jak i (w zarysie) ogólne kierunki polityki UE w zakresie istotnym dla działalności ciepłowniczej.

W pierwszej części opracowania zebrane zostały najistotniejsze, obowiązujące aktualnie dyrektywy, które są implementowane obecnie przez polskiego ustawodawcę lub będą musiały zostać uwzględnione w najbliższej przyszłości. Następnie krótko przedstawiono ogólne kierunki polityki UE w zakresie energetyki mogące mieć wpływ na ciepłownictwo. Na zakończenie opracowanie zawiera wnioski dla przedsiębiorstw ciepłowniczych ze szczególnym uwzględnieniem szans i ryzyk wynikających z regulacji prawnej, której można się spodziewać w wyniku europejskich wytycznych.

B. Istotniejsze dla ciepłownictwa, aktualne akty prawne UE
Polityka UE w zakresie energetyki realizowana jest przy pomocy dyrektyw harmonizujących prawo w krajach członkowskich. Charakterystyczną dla dyrektyw jest konieczność ich przetworzenia przez krajowego ustawodawcę i uwzględnienia dopiero w krajowym prawie. Oznacza to, że wraz z uchwaleniem dyrektywy wiadomym jest, jak przepisy w krajach członkowskich powinny wkrótce (przynajmniej co do ramowych wytycznych) brzmieć. Szczegóły rozwiązań prawnych zależą jednak od konkretnych rozwiązań normatywnych krajowego ustawodawcy. Poniżej zebrano istotniejsze dyrektywy, których implementacja jest w Polsce w toku lub będzie musiała nastąpić wkrótce.
1. Najistotniejsze akty prawne UE aktualnie wdrażane w Polsce lub wymagające jeszcze implementacji
stan na początek 2013 roku

Tematyka poruszana przez wskazane powyżej akty prawne oraz ich (obecny lub potencjalnie możliwy w przyszłości) wpływ na działalność przedsiębiorstw ciepłowniczych, wraz z możliwościami / zaleceniami co do możliwych opcji wdrożenia prawa europejskiego do krajowego porządku prawnego wymagają bliższej analizy. Analizy tej dokonano poniżej lub w przypadku obszerniejszych tematów w odrębnych artykułach.

2. Uwagi szczegółowe do poszczególnych dyrektyw

a. OZE i ciepło sieciowe w regulacji europejskiej
Por. odrębny artykuł o wpływie dyrektywy o OZE na ciepłownictwo.

b. Efektywność energetyczna
Por. odrębny artykuł poświęcony dyrektywie o efektywności energetycznej

c. Charakterystyka energetyczna budynków
Dyrektywa 2010/31/UE nakłada na państwa członkowskie następujące obowiązki:
  • ustalenie minimalnych standardów efektywności budynków - zarówno nowych, jak i w pewnym zakresie budynków remontowanych czy ich remontowanych części, izolacji itp. (art. 4);
  • wobec budynków nowych nakładany jest ponadto obowiązek uwzględnienia (czyli przynajmniej rozpatrzenia w sposób udokumentowany) technologii uznanych za efektywne (art. 6) do zasilania budynku w energię, czyli zdecentralizowane OZE, kogeneracja, ogrzewanie / chłodzenie lokalne/blokowe z OZE, pompy cieplne; podobne obowiązki mają zostać również nałożone wobec budynków remontowanych czy samych systemów grzewczych / klimatyzujących (art. 7 i 8);
  • od roku 2020 wszystkie budynki nowe mają być budynkami "o niemal zerowym zużyciu energii" (w zakresie budynków państwowych obowiązuje to już od 2018 roku);
  • w krajach członkowskich musi istnieć system certyfikowania budynków świadectwami efektywności (art. 11 - 13).
Obowiązki zawarte w dyrektywie wymagają jeszcze wdrożenia przez polskiego ustawodawcę. Od ustawodawców poszczególnych krajów zależy tu bardzo wiele, ponieważ dyrektywa wytycza jedynie bardzo ogólne ramy regulacyjne i cel: osiągnięcie wyższego poziomu efektywności budynków - przynajmniej w zakresie takim, w jakim w danym regionie Europy jest to ekonomicznie wskazane. Celem dość konkretnym jest tu jednak nakaz budowania najpóźniej od 2020 roku wyłącznie budynków o "niemal zerowym zużyciu energii". Konsekwencje dyrektywy będą dla przedsiębiorstw ciepłowniczych odczuwalne zatem powoli i stopniowo - jednak z czasem dość dotkliwie. Pewnym jest, że dyrektywa będzie sukcesywnie ograniczać łączną ilość ciepła zużywanego do ogrzewania budynków. Zdaniem autora obiekty nowo przyłączane do sieci nawet w stosunkowo szybko rozwijającym się kraju (takim jak Polska) nie umożliwią kompensacji strat w ilości sprzedawanego ciepła wynikających z działań proefektywnościowych. A ponieważ koszty stałe nie zmienią się (tudzież w przypadku rozbudowy sieci ze względu na nowo przyłączane obiekty wzrosną), rozwiązaniem może być albo podwyższanie cen lub znalezienie nowego modelu biznesowego w ciepłownictwie. Byłby on przykładowo możliwy wtedy, gdy przedsiębiorstwo ciepłownicze opanowało nie tylko rynek sprzedaży samego ciepła, a również rynek efektywności energetycznej w zakresie zużycia ciepła, np. w modelu ESCO (energy saving contracting).

d. Ochrona konsumentów
Dyrektywa 2011/83/UE obejmuje swym zakresem stosowania wszelkie umowy konsumenckie - również takie, których przedmiotem jest energia we wszelkiej postaci, art. 1 ust. 1 zd. 2. Co ciekawe, ciepło systemowe jest w dyrektywie postrzegane również jako towar - w przeciwieństwie do wody, gazu i energii elektrycznej, art. 2 pkt 3.
Ta stosunkowo nowa dyrektywa przynosi kolejne zmiany w zakresie praw konsumenta jako partnera umowy z przedsiębiorcą. W przypadkach, w których przedsiębiorstwo ciepłownicze będzie zawierać umowy z odbiorcą indywidualnym, który jest konsumentem w rozumieniu dyrektywy (pojęcie konsumenta w dyrektywie jest praktycznie identyczne z definicją polskiego kodeksu cywilnego), umowa będzie objęta szeregiem obowiązków ze strony przedsiębiorstwa a przywilejów po stronie konsumenta.
Oczywiście dokładny sposób przejęcia reguł dyrektywy będzie w szczegółach zależał od sposobu wdrożenia jej przez polskiego ustawodawcę. W chwili obecnej (styczeń 2013) dyrektywa nie jest jeszcze w polskim prawie w pełni uwzględniona.
Istotniejsze konsekwencje dyrektywy, które mogą mieć znaczenie dla przedsiębiorstwa ciepłowniczego, to:
  • obowiązek udzielenia konsumentowi wielu różnych informacji o towarze/usłudze, przedsiębiorcy oraz wszelkich wariantach świadczenia itp. - jeszcze przed zawarciem umowy, art. 5 dyrektywy;
  • zakaz pobierania nieuzasadnionych opłat za poszczególne, akceptowane metody płatności za towar/usługę, art. 19;
  • zakaz pobierania dodatkowych opłat za rozmowy telefoniczne klienta z przedsiębiorstwem, art. 21;
  • nieważność obowiązku dodatkowych płatności, jeśli nie zostały one wyraźnie przez klienta zaakceptowane, art. 22;

Co do zasady, większość zapisów dyrektywy (zarówno wskazanych powyżej, jak i nie wspominanych tu wyraźnie - np. o umowach zawieranych na odległość czy poza lokalem przedsiębiorstwa, art. 6 i nast. dyrektywy) jest już znana - w nieco odmiennej formie - z poprzednich wersji europejskich regulacji ochrony konsumenta. Zmiany te i ich implementacja w prawie krajowym powinny zostać jednak monitorowane w każdym przedsiębiorstwie mającym styczność z konsumentami. Wskazana byłaby inwentaryzacja formularzy umów oraz praktyki handlowej w przypadku umów z klientami indywidualnymi w momencie, gdy polski ustawodawca dokona transpozycji dyrektywy lub (zalecane) już do końca 2013 roku, gdy minie termin, w którym Polska jest zobowiązana do uwzględnienia dyrektywy w przepisach krajowych (13.12.2013 r.). Należy bowiem pamiętać, iż zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości, dany podmiot może powołać się na przepisy dyrektywy co do zasady bezpośrednio, jeśli okres wdrożenia minął, a dany kraj członkowski nie wdrożył dyrektywy w odpowiedni sposób i w odpowiednim zakresie.

C. Ogólnie o polityce europejskiej w zakresie energetyki
1. Polityka
Nie tylko aktualne akty prawne UE zdominowane są w zakresie energetyki tematyką efektywności energetycznej i ograniczania emisji. Podstawowym celem polityki energetycznej UE jest zaoszczędzenie 20 % energii do roku 2020 (por. http://europa.eu/pol/ener/index_pl.htm). Ponieważ 40 % emisji CO2 w UE generowane jest przy ogrzewaniu lokali, oczywistym jest, że w ostatnich latach szczególną uwagę kieruje się na ogrzewanie lokali ogólnie, al - co za tym idzie - na ciepłownictwo systemowe w szczególności.
Polityki unijna w zakresie ogrzewnictwa ma na celu:
  • lepsze wykorzystanie energii pierwotnej, np. przez kogenerację,
  • podniesienie efektywności energetycznej budynków i systemów energetycznych,
  • wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii również przy ogrzewaniu lokali.
2. Planowane zmiany w prawie UE mogące mieć wpływ na ciepłownictwo w Polsce
Poza podanymi powyżej, uregulowanymi już na szczeblu UE tematami, w najbliższych latach można się dodatkowo spodziewać regulacji w następujących kwestiach:
  • opodatkowanie branży zależne od zużycia CO2 - planowana dyrektywa o podatku od energii;
  • zmiany w handlu prawami do emisji - ze względu na zaistniałe po raz kolejny problemy system najwyraźniej wymaga rewizji i zostanie jej poddany.


D. Wnioski dla przedsiębiorstw ciepłowniczych
1.


E. Inne, mniej aktualne tematy
Pozostałe tematy (będą zbierane stopniowo) Wiele dyrektyw - np. o kogeneracji, o usługach energetycznych itp. - nie jest wymienianych powyżej ani w tym miejscu, ponieważ zostały one zastąpione aktualnymi przepisami, np. dyrektywą o efektywności energetycznej obejmującej obecnie więcej tematów.

CategoryCieplownictwo
Na tej stronie nie ma komentarzy