Likwidacja granic w regionach przygranicznych - Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej (EUWT) jako instrument współpracy terytorialnej jednostek samorządu terytorialnego w Europie

Zakres stosowania rozporządzenia 44/2001/WE (Bruksela I)

zakres rzeczowy, czasowy i terytorialny obowiązywania rozporządzenia

A. Zakres rzeczowy
Rozporządzenie dotyczy kwestii ustalania jurysdykcji, uznawania orzeczeń sądowych oraz wykonywania tych orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych.

1. Sprawy cywilne i handlowe
Pojęcia spraw cywilnych i handlowych zostały już wyjaśnione w orzecznictwie ETS, szczególnie w odniesieniu do Konwencji Brukselskiej z 27 września 1968 o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń. w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. UE z 1972 r., L 299, str. 32), którą zastąpiło rozporządzenie nr 44/2001/WE (stąd też określenie: Bruksela I).
Zgodnie z ustalonym już orzecznictwem oraz aprobującymi poglądami w literaturze pojęcia te powinny być interpretowane w sposób autonomiczny, w oparciu o cele przyświecające tworzeniu danego aktu oraz w oparciu o całokształt zasad wynikających z systemów prawnych państw członkowskich (Wyroki ETS z 14.10.1976 spr. 29/76 (LTU), z 22.2.1979 spr. 133/78 (Gourdain), nb. 3; z 16.12.1980 spr. 814/79 (Rüffer) nb. 7; z 21.4.1993 C-172/91 (Sonntag), nb.18, z 14.11.2002, spr. C-271/00 (Baten), nb. 28 oraz wyrok z 15.5.2003, spr. C-266/01 (TIARD SA), nb. 20). Stąd przyjęło się uważać, iż sprawami cywilnymi i handlowymi są sprawy, dla których charakterystyczna jest równorzędność stron stosunku prawnego i których źródłem są przepisy prawa cywilnego albo handlowego (por. wyrok ETS z 14.10.1976, spr. 29/76 (Eurocontrol); wyrok ETS z 5.2.2004, spr. C-265/02 (Frahuil)).
Przepisy rozporządzenia mają zastosowanie także w postępowniu adhezyjnym w sprawach karnych (action civile).

2. Sprawy wyłączone
Pewnego rodzaju sprawy, pomimo iż mają charakter spraw cywilnych lub handlowych, zostały wyłączone spod zakresu stosowania rozporządzenia. Są to sprawy określone w art. 1 ust. 2. Z uwagi na to, iż mają charakter wyjątków, należy je interpretować ściśle.

3. Powiązanie z innym państwem
Rozporządzenie ma zastosowanie w sprawach transgranicznych. Jeżeli w sprawie nie występuje element zagraniczny, zastosowanie mają wyłącznie przepisy prawa krajowego. Powiązanie z innym krajem nie musi ograniczać się do państwa członkowskiego UE (wyrok ETS z 1. 3. 2005, sprawa. C-281/02 (Owusu)).

B. Zakres terytorialny i osobowy
Rozporządzenie może dotyczyć tylko osób fizycznych lub prawych, które mają miejsce zamieszkania na obszarze któregoś z państw członkowskich (art. 3 ust. 1). O tym, czy dana osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania, decyduje sąd państwa członkowskiego stosując swoje prawo (art. 59 ust. 1). Siedzibę osób prawnych wyznacza się wg art. 60 ust. 1 badając miejsce, gdzie znajduje się statutowa siedziba lub główny organ zarządzający lub główne przedsiębiorstwo osoby prawnej.
Z rozszerzeniem zakresu stosowania mamy do czynienia w przepisach: art. 9 ust. 2, art. 15 ust. 2 , art. 18 ust. 2, art. 22 oraz art. 23.

C. Zakres czasowy
W 15 "dawnych" krajach członkowskich UE rozporządzenie dotyczy powództw wniesionych po 1.3.2002 (zob. art. 66 i art. 76). W nowych państwach członkowskich, a więc i w Polsce rozporządzenie obowiązuje od dnia przystąpienia do UE, tzn. od 1.5.2004.

---

CategoryRozporzadzenieBrukselaI